Święty Andrzej Bobola - Parton w trudnych dla Polski czasach.pdf

(443 KB) Pobierz

ARTICLES

Święty Andrzej Bobola

– patron w trudnych dla Polski czasach

Mg r Cezar y Lipka - W

a r s z a wa

Ur. w 1964 r. w Parczewie, do 1983 r. mieszkał w Zamościu (absolwent I LO im. Jana Zamoyskiego), obec-

nie mieszka w Warszawie. W 1988 r. obrona pracy magisterskiej na SGGW w Warszawie, w l. 1990-1996

pracownik naukowy. W l. 1993-1997 uczestnik korespondencyjnego studium biblijnego przy Wydziale

Teologicznym TJ w Krakowie (ob. Akademia Ignatianum), zaś w l. 2001-2003 odbywał studia podyplo-

mowe teologiczno-pedagogiczne na Papieskim Wydziale Teologicznym ,,Bobolanum” w Warszawie. Od

1996 r. zajmuje się publicystyką historyczną i hagiografią (autor cyklu artykułów o świętych władcach

oraz patronach Polski, Słowacji, Czech i Węgier). W 2007 r. przekazał wybrane artykuły do pracy zbio-

rowej pt. Polska-Węgry. Wspólne Dziedzictwo, wydanej przez Instytut Teologiczny w Sandomierzu. Od

roku 1982 uprawia poezję. Autor trzech tomików wierszy: „Gloria victis” (2005), „Klub samotnych serc”

(2010) oraz ,,Głosy z zaświatów” (2012). Od r. 2010 jest członkiem Stowarzyszenia Autorów Polskich.

Jeszcze za pontyfikatu Jana Pawła II

Stolica Apostolska

przyznała św. Andrze-

jowi Boboli tytuł Patrona Polski drugiego

stopnia W ten sposób grono dotychcza-

sowych patronów (św. Wojciech i św.

Stanisław – patroni pierwszego stopnia

oraz św. Stanisław Kostka – patron dru-

giego stopnia) zostało powiększone. In-

trygujący jest jednak fakt, że w jednym

z prywatnych objawień wspomniany

święty zapowiedział, że zostanie głów-

nym patronem Polski. Skoro nim jesz-

cze nie został, zostać nim potencjalnie

może. Tylko co się w życiu naszego kraju

miałoby zadziać by stało się to faktem?

– Odpowiedź na to nie jest łatwa. Wska-

zówką może być tu nieformalny tytuł

jakim Andrzeja Bobolę obdarzają polscy

kaznodzieje. Nazywają go mianowicie

patronem trudnych czasów.

W ostatnich latach o świętym, nazywa-

nym też Apostołem Polesia, dużo się mówi

i pisze: w 2007 r. minęło 350 lat od jego

męczeńskiej śmierci oraz 50 lat od wyda-

nia przez Piusa XII encykliki jemu poświę-

conej. W roku bieżącym (2013) mija z kolei

75 lat od jego kanonizacji. Okazja jest więc

dobra by zastanowić się nad aktualnością

przesłania jakie niesie ze sobą życie i dzia-

łalność niezwyciężonego mocarza Chry-

stusa, jak go określił wspomniany papież.

Andrzej Bobola pochodził z rodziny,

której kolebką był Śląsk

. Protoplasta rodu

jeszcze w XIII w. uzyskał szlachectwo wal-

cząc u boku ks. Henryka Brodatego. Poźniej

rodzina przeniosła się do Małopolski. Mia-

ło to miejsce w 1. poł. XVI wieku

.Obecnie

przyjmuje się, że przyszły święty urodził

się w Strachocinie, małej miejscowości

leżącej kilka kilometrów na północny za-

Kopię dokumentu wydanego przez watykańską Kongregację Kultu Bożego i Dyscypliny Sa-

Encyklika Piusa XII Invicti Athletae Christi (1957 r.) błędnie podaje pochodzenie świętego z zie-

Ks. Jan Poplatek SJ, Błogosławiony Andrzej Bobola Towarzystwa Jezusowego. Życie-męczeń-

kramentów opublikowano w numerze 6/2002 miesięcznika Sanktuarium św. Andrzeja Boboli;

mi sandomierskiej. Faktem jest jednak, że Bobolowie pojawili się tam pod koniec XVI wieku;

128

stwo-kult, WAM, Kraków 1936, s.15-17;

ARTYKUŁY

chód od Sanoka. Tamtejsze wzgórze leżą-

ce w pobliżu kościoła od niepamiętnych

czasów nazywano Bobolówką. Stał na nim

kiedyś dom, w którym urodził się Andrzej

Bobola

. Kiedy to było? – W tej sprawie

uważa się, że mogło to mieć miejsce mię-

dzy lipcem a październikiem 1591 roku

Wiek XVI to jak wiadomo okres inwazji

protestantyzmu, która nie ominęła ziem

Rzeczypospolitej. Mimo tego rodzina Bo-

bolów pozostała wierna katolicyzmowi.

W takim też duchu wychowywała Andrze-

ja, który po chrzcie, udzielonym zapewne

zaraz po urodzeniu, jeszcze w dzieciństwie

przyjął sakrament bierzmowania. Następ-

nie, zgodnie z wolą rodziców, został on

wysłany do jezuickiego kolegium

. Nie po-

winno to dziwić, gdyż dawało to gwaran-

cję katolickiego wychowania i wysokiego

poziomu nauczania

Po ukończeniu kolegium, idąc za głosem

powołania Andrzej Bobola postanowił

wstąpić do zakonu. Trzeba tutaj podkre-

ślić, że jego rodzina nie szczędziła na jego

rzecz swoich funduszy

, jej przedstawicie-

le sami chętnie wstępowali do jezuitów.

Z przyjęciem do zakonu Andrzej nie miał

więc kłopotów. Jego pierwszym spraw-

dzianem była dwutygodniowa kandyda-

tura, którą rozpoczął 31 VII 1611 roku. Po

jej pomyślnym zaliczeniu otrzymał suknię

zakonną i rozpoczął nowicjat. Ponieważ

wszystkie powierzone mu zadania (np.

pielgrzymka żebracza, pełnienie niskich

posług w kolegium) wykonał bez zarzutu,

zakon postanowił dopuścić go do pierw-

szych ślubów (ubóstwa, czystości i posłu-

szeństwa). Nastąpiło to 31 VII 1613 roku

w czasie Mszy św. odprawionej przez mi-

strza nowicjatu Bartiliusa

Lata 1613-1622 były dla Andrzeja Boboli

okresem intensywnej nauki. Przez 3 lata

oddawał się na Akademii Wileńskiej stu-

diom filozoficznym, następnie został wy-

słany na praktykę pedgogiczno-dydaktycz-

ną by następnie rozpocząć na wspomnia-

nej uczelni 4-letnie studia teologiczne. Po

3 latach teologii zobowiązany był przy-

stąpić do egzaminu. Zdał go pomyślnie,

ale nie został dopuszczony do publicznej

obrony tez. Wszystko więc wskazywało,

że nie dana mu będzie kariera naukowa

w zakonie. Przyszłość miała pokazać jakie

plany wiąże z nim sam Bóg.

Będąc słuchaczem IV r. teologii Andrzej

Bobola przyjął święcenia kapłańskie. Mia-

ło to miejsce w Wilnie 12 III 1622 roku.

Tego samego dnia w Rzymie odbywała się

kanonizacja założyciela zakonu, św. Igna-

cego Loyoli oraz św. Franciszka Ksawere-

. Studia teologiczne zakończyły się dla

Andrzeja tzw. egzaminem ,,ad gradium’’,

O. Mirosław Paciuszkiewicz SJ, Andrzej Bobola, WAM, Kraków 2001, s.9;

Poplatek SJ, s. 27-28;

Tamże, s.33;

Nauka w kolegiach jezuickich trwała 5 lat i obejmowała przede wszystkim naukę greki i łaciny,

religii oraz ubocznie – języka polskiego. Do tego dochodziły rachunki (klasy niższe) oraz retoryka

(klasy wyższe). Bardzo dużą uwagę zwracano w toku nauki na udział młodzieży we wspólnych mo-

dlitwach i nabożeństwach;

Imiennik Andrzeja pełniący godność podkomorzego koronnego sfinansował budowę domów

Odtąd przysługiwał Andrzejowi tytuł scholastyka aprobowanego przysługujący jezuitom odda-

profesów w Krakowie i Warszawie oraz odbudowę spalonego domu nowicjatu w Wilnie;

jącym się studiom aż do dnia złożenia ostatnich wieczystych ślubów. Nastąpić to mogło po uzyska-

niu święceń kapłańskich i ukończeniu studiów zakonnych;

Poplatek SJ, s. 56;

129

ARTICLES

obejmującym całokształt nauk filozoficz-

nych i teologicznych. Jego wynik był dla

niego wyjątkowo niekorzystny. Na czte-

rech egzaminatorów jedynie jeden uznał

jego wiedzę za odpowiadającą wymaga-

niom. Jeszcze raz potwierdziło się, że jego

powołaniem nie jest praca naukowa.

Po uzyskaniu święceń kapłańskich An-

drzej Bobola odbywał trwającą około rok

czasu tzw. trzecią (przewidzianą po kan-

dydaturze i nowicjacie) probację. W tym

celu został oddelegowany do kolegium

jezuickiego w Nieświeżu. Dzięki zapiskom

jego przełożonych z tamtego okresu mamy

możliwość wzglądu w jego postawę ide-

ową oraz poznania cech jego charakteru.

Zwrócili oni uwagę na gorliwość Andrzeja

w pracy na misji ludowej oraz zawziętość

w walce ze swymi wadami

Po zaliczeniu probacji Bobola pozostał

w Nieświeżu otrzymując urzędy rektora

kościoła oraz prefekta bursy dla ubogiej

młodzieży. Później został wysłany do Wil-

na, gdzie kierował Sodalicją Mariańską

przy kościele św. Kazimierza (1624-1630)

oraz występował jako spowiednik i admi-

nistrator. Będąc w Wilnie Andrzej został

zgłoszony (mimo braku pozytywnego wy-

niku egzaminu z całości nauk filozoficz-

nych i teologicznych) przez litewskiego

prowincjała jezuitów do uroczystej profe-

sji. Wniosek w tej sprawie został wysłany

do Rzymu do generała zakonu. Ten zalecił

zwłokę nie załatwiając sprawy. W odpo-

wiedzi prowincjał przedstawił obszerne

wyjaśnienie, w którym wspomniał o ol-

brzymich zasługach, jakie poczynili dla

zakonu jego krewni oraz o dużych zdol-

nościach kaznodziejskich jego samego.

Generał nie dał jednak za wygraną wypo-

minając wspomniany nie zdany egzamin

końcowy jako główną przeszkodę w przy-

znaniu profesji. W odpowiedzi prowincjał

powołał się na bardzo pochlebne opinie

o Andrzeju domu profesów w Wilnie.

Wtedy generał zakonu ustąpił zalecając

jedynie by zainteresowany walczył z ne-

gatywnymi cechami swego charakteru,

mianowicie niespokojnym temperamen-

tem i skłonnością do wybuchów

. W kon-

sekwencji Boboli udzielono uroczystej

profesji

. Miało to miejsce w kościele św.

Kazimierza w Wilnie 2 VI 1630 roku.

W latach 1630-1652 Andrzej Bobola był

przez zakon wysyłany na placówki w róż-

nych miejscowościach. Na początku pełnił

funkcję przełożonego w nowo założonym

kolegium jezuickim w Bobrujsku (1630-

1633) będąc jednocześnie spowiednikiem

i kaznodzieją w miejscowym kościółku św.

Piotra. Następnie przeniesiony został do

Płocka, gdzie kierował Sodalicją Mariańską

uczniów kolegium jezuickiego. Następnym

etapem pracy duszpasterskiej Andrzeja

była Warszawa, gdzie w jezuickim kościele

pełnił urząd kaznodziei. Nie mogło w tym

być żadnego przypadku, gdyż jego prze-

łożeni już wcześniej wskazywali na jego

zdolności w tym zakresie.

W 1637 r. Bobola wrócił do Płocka jako

kaznodzieja i prefekt nauk kolegium je-

zuickiego. Ale już w roku następnym był

w Łomży pełniąc obowiązki dyrektora

działającej przy miejscowym kolegium

szkoły humanistycznej i retoryki. Potem

wrócił do znanego mu dobrze Wilna jako

moderator Kongregacji Mariańskiej (1642).

Nie na długo, bo wkrótce został wysłany

do Pińska, gdzie w latach 1643-1646 dzia-

łał jako kaznodzieja w kolegium jezuic-

Tamże, s. 62;

Tamże, s. 71;

Do złożonych wcześniej ślubów czystości, posłuszeństwa i ubóstwa doszedł czwarty ślub –

130

wierności Stolicy Apostolskiej;

ARTYKUŁY

kim. W latach 1646-1652 Bobola był po-

nownie w Wilnie, tym razem jako doradca

prepozytów oraz kaznodzieja w kolegium.

Następnie wrócił do Pińska, w którym po-

został już do samej śmierci.

Będąc w Pińsku Andrzej pełnił obo-

wiązki kaznodziei w miejscowym kościele

św. Stanisława. Ale jednocześnie stał się

w pełnym tego znaczenia misjonarzem

działając wśród ogromnie zaniedbałej re-

ligijnie ludności Polesia

. Skupiała się ona

w wioskach budowanych na piaszczystych

wydmach otoczonych lasami i bagnami.

Często jedynym środkiem komunikacji

z nimi była łódź. Pod względem wyznania

przeważali tu prawosławni, ale Andrzej

nie kierował się kluczem wyznaniowym.

Podejmując się tego trudnego zadania wy-

korzystał krótki okres spokoju jaki zapano-

wał po roku 1651

Jak wyglądała praca misyjna Boboli na

Polesiu? – Zawsze starał się w danej wio-

sce, do której docierał, znaleźć zaufanego

katolika, w domu którego organizował

spotkanie. Było ono wcześniej szeroko

ogłaszane. W czasie takiego zebrania ludu

odprawiał Mszę świętą, w czasie której

w kazaniu nauczał podstawowych prawd

wiary, później zaś udzielał sakramentów

pokuty, chrztu, czy małżeństwa. Po zakoń-

czeniu spotkania udawał się do kolejnej

wioski. Znajdując się w większym sku-

pisku głosił publiczne kazanie, następnie

chodził od chaty do chaty i tam udzielał

sakramentów. Do Andrzeja szczególnie

chętnie garnęła się młodzież ze względu

na jego osobisty urok i gorliwość apostol-

ską. Z tego powodu przylgnęło do niego

określenie ,,duszochwata’’. Powstało ono

w kręgu schizmatyków (prawosławnych),

nie znajdujących przykładu podobnej po-

stawy w łonie duchownych własnego wy-

znania. I nierzadko owi schizmatycy prze-

chodzili na łono Kościoła katolickiego. Na-

tomiast unici, których na Polesiu również

nie brakowało, znajdowali umocnienie

w swojej wierze. Tymczasem Andrzejowi

nie raz przychodziło toczyć teologiczne

spory z uczonymi prawosławnymi mni-

chami. Wychodził zawsze z nich zwycię-

sko dzięki znakomitej znajomości Ojców

i Doktorów Kościoła piszących w języku

greckim

Działalność apostolska Andrzeja Bobo-

li na Polesiu przebiegała bez większych

zakłóceń do 1655 roku. Wtedy spokój na

wschodnich terenach Rzeczypospolitej

zakłóciła Rosja wyprawiając się na Wilno.

W mieście doszło do masowych grabieży

i mordów cywilnej ludności miasta. Dwa

lata później doszło do interwencji wojsk

węgierskiego księcia Rakoczego, który

zdobył twierdzę Brześć. W wyniku tego

zagony kozackie zaczęły zapuszczać się

na Wołyń i Polesie mordując katolików

bez względu na płeć, wiek i przynależność

społeczną. W tym czasie Andrzej przeby-

wał w Peredyle, w okolicach Janowa Po-

leskiego. Tutaj pojmany został przez ko-

zaków wskazany przez miejscowych pra-

wosławnych. Nie stawiał w ogóle oporu.

Był w pełni świadomy, że przychodzi mu

złożyć świadectwo przywiązania do wiary

katolickiej za najwyższą cenę.

Wydaje się mało prawdopodobne, by było to nakazane przez przełożonych zakonu. Tego ro-

dzaju działalność na terenie Rzeczypospolitej była czymś wyjątkowym. Wyróżnikiem aktywności

jezuitów w dobie kontrreformacji było zasadniczo prowadzenie pracy edukacyjno-wychowawczej

poprzez rozwijającą się sieć własnych szkół (kolegiów);

Powstanie Bohdana Chmielnickiego (1648) objęło zasadniczo teren Ukrainy, ale niepokoje spo-

Poplatek SJ, s. 117;

łeczne dały się też we znaki ludności Polesia;

131

ARTICLES

Kozacy po pochwyceniu Boboli dali mu

obietnicę uwolnienia jeżeli przejdzie na

prawosławie. Jak łatwo się domyśleć, spo-

tkało się to z jego zdecydowaną odmową.

Dlatego przywiązali go do płotu i skatowa-

li nahajkami, następnie umieścili między

dwa konie i powlekli pieszo aż do Janowa.

Ponieważ w drodze opadał z sił, otrzymał

kilka dotkliwych ran lancami. Na miejscu

został przekazany prawosławnym. Za-

prowadzono go do stojącej na rynku jatki

i poddano wyszukanym torturom. Zacho-

wany szczegółowy opis męczarni Aposto-

ła Polesia, podany przez ks. Poplatka SJ,

kończy się następująco: ,,Bobola odcięty

ze sznura, padł na ziemię, wzniósł swoje

okaleczone ręce ku niebu składając u tronu

Boga ofiarę życia i krwi własnej’’. Miało to

miejsce 16 V 1657 roku.

Wiadomość o śmierci współbrata szyb-

ko dotarła do jezuitów. Wysłali oni po ciało

dwóch swoich księży, którzy po jego odna-

lezieniu ubrali je w jezuicką sutannę i wo-

zem odwieźli do Pińska. Jadąc w stronę

miasta mijali wieśniaków, pamiętających

Bobolę jako płomiennego kaznodzieję. Wi-

dząc go teraz martwego byli bardzo przy-

gnębieni. Nie pozostawało im nic innego

jak oddać mu należną cześć.

Pogrzeb Andrzej Bobola miał skromny.

Trumna z jego ciałem (opatrzona krótką

notą umożliwiającą późniejszą identy-

fikację) została zniesiona do podziemi

i umieszczona w krypcie znajdującej się

dokładnie pod głównym ołtarzem jezu-

ickiego kościoła

. Obok jego trumny sta-

ły tam trumny wcześniej zmarłych jego

współbraci. Jedynym śladem jaki świad-

czył o tym, co się niedawno zdarzyło, była

krótka nota zapisana w kronice kolegium.

Patrząc obiektywnie, zakon nie miał po-

wodu, by Andrzeja w jakiś szczególny spo-

sób wyróżniać. W tamtych niespokojnych

czasach zginęło kilkudziesięciu jezuitów.

W oczach Najwyższego Andrzej zasługi-

wał na więcej. Sprawdziło się na jego oso-

bie znane przysłowie: ,,Bóg nierychliwy,

lecz sprawiedliwy’’.

Kiedy informacja o śmierci Andrzeja

Boboli (i jego współbrata Maffona, który

z nim razem przebywał w dniu śmierci)

dotarła do generała zakonu, zażądał on

dokładnych informacji o ich życiu i oko-

licznościach zgonu. W odpowiedzi po-

wstała pierwsza biografia przyszłego

świętego, napisana według oficjalnego

szablonu. Nie przedstawiała ona większej

wartości. Zdecydowanie więcej zachował

w swej pamięci informacji o zmarłym ks.

Jan Łukaszewicz, który znał go jako uczeń

kolegium w Pińsku i był świadkiem jego

pogrzebu. Pamiętali go też chłopi polescy,

pamiętała litewska szlachta. Nikt jednak

nie odwiedzał grobu męczennika (krypta

nie była dostępna dla wiernych), nikomu

nie przychodziło do głowy za jego przy-

czyną zanosić do Boga jakieś modlitwy.

Świadkowie jego życia powoli zaczęli od-

chodzić z tego świata. A jednak dla Boga

nie ma rzeczy niemożliwych!

Osoba, od której rozpoczęła się droga

Andrzeja Boboli do wyniesienia na ołtarze

był ks. Marcin Godebski SJ, rektor pińskiego

kolegium. Zatroskany o przyszłość swojej

placówki zanosił do Boga nieustanne mo-

dlitwy. I przyszedł dzień 16 IV 1702 r. któ-

ry zapamiętał na długo. Kiedy wieczorem

udawał się na spoczynek, ujrzał przed sobą

nieznanego jezuitę, z którego twarzy biła

nieziemska jasność. Zwrócił się on do niego

słowami: ,,Jestem Andrzej Bobola. Otoczę

twoje kolegium opieką jeżeli odszukasz

moje ciało i umieścisz je w osobnym miej-

scu’’. Po tych słowach zniknął mu z oczu

132

Tamże, s. 131-133;

Tamże, s. 138-139;

Plik z chomika:

Deebra

Inne pliki z tego folderu:

Św. Andrzej BOBOLA Patron WYBRANY PRZEZ BOGA WYWIAD.mp3 (12604 KB)
Św. Andrzej BOBOLA PATRON POLSKI NA XXI W. WYWIAD.mp3 (12409 KB)
św. Andrzej BOBOLA Człowiek Z TEMPERAMENTEM WYWIAD.mp3 (13337 KB)
Św. ANDRZEJ BOBOLA - mój Patron z Woli Bożej na 2018 rok.jpg (73 KB)
Patron Polski - Św. Andrzej Bobola.jpg (103 KB)

Święty Andrzej Bobola - Parton w trudnych dla Polski czasach.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: