Sobiesiak R. - Poczet wielkich fizyków.pdf

(29744 KB) Pobierz
historii fizyki” kompensuje w pewnym stopniu wspomnianą lukę. Ponadto
w niektórych biografiach nawiązuje się do tych fizyków, których badania
stanowiły element inspirujący w odniesieniu do omawianej postaci głów­
nej.
Brak jest oczywiście charakterystyki dorobku naukowego wielkich fizyków,
często laureatów nagrody Nobla, dotąd żyjących. Nie omówiono na przykład
działalności naukowej fizyków radzieckich; Skobielcyna, Kapicy, Kur cza­
towa, Czerienkowa, których odkrycia w dziedzinie fizyki jądra atomowego,
promieniowania kosmicznego, ferroelektryków i otrzymywania bardzo sil­
nych pól magnetycznych posiadają nieprzemijającą wartość. Zabrakło także
Heisenberga, Paulego, Broyliełgo Stefana, Diraca, Schrodingera i innych
wielkich badaczy, którzy zbudowali fundamenty i rozwinęli nowy niezwykłe
ważny dział fizyki — mechanikę kwantową.
W zbiorze nie występują również nazwiska Andersona, Chadwica, Ureya
i innych wybitnych fizyków, których badania nad budową atomu dopro­
wadziły do odkrycia pozytonów, neutronów, mezonów, deuteru i szeregu in­
nych izotopów.
Uczeni ci pracują i ich działalność naukowa trwa nadal. Jeśli są oni lau­
reatami nagród Nobla, to nazwiska ich oraz krótka wzmianka dotycząca
odkryć, których dokonali, znajdują się w zestawieniu pt. „Laureaci nagrody
Nobla” umieszczonym na końcu książki.
f
c
ilozof, fizyk, matematyk, astronom, zwany Tale-
sem z Miletu, jest pierwszym w historii człowie­
kiem, który badał zjawiska elektryczne.
Życie Talesa nie jest nam dokładnie znane. Był prawdo­
podobnie kupcem, który pozostawał w ożywionych kon­
taktach pomiędzy Grecją, jej koloniami a Wschodem.
Odbywał wiele podróży. Był najprawdopodobniej w Egip­
cie, gdzie zetknął się z egipską wiedzą w zakresie ma­
tematyki i astronomii. Uczony ten, mimo iż zaprzeczają
temu podania, był człowiekiem bardzo praktycznym
i trzeźwym. On to właśnie przewidział zaćmienie Słońca
(prawdopodobnie w 585 roku p.n.e.), które nastąpiło
w czasie bitwy Medów z Lid yjeżykami.
F
TALES
(6 4 0 -5 6 4 p.n.e.)
Jakkolwiek z osiągnięciami Talesa jako uczonego owych
czasów łączy się jedynie autorstwo kilku przypisanych
mu twierdzeń geometrycznych, a w szczególności udo­
wodnienie tych twierdzeń (wiemy o tym jednak pośred­
nio, gdyż nie zachowały się dowT
ody przez niego prze­
prowadzone), zadziwia nas szeroki zakres jego zaintere­
sowań, czego wyrazem były również jego poglądy filo­
zoficzne. Tales uważał, że świat powstał z wody (przy­
jęcie takiego poglądu może być wytłumaczone znacze­
niem wody dla życia). Od Talesa pochodzą właśnie pierw­
sze informacje o tym, że bursztyn (po grecku „elektron**)
po potarciu wykazuje zdolność do przyciągania lekkich
ciał, a także o tym, że magnes przyciąga żelazo. Minęło
wiele stuleci, zanim w tej dziedzinie zdołano wykroczyć
poza pozostawioną przez Talesa spuściznę.
Najpoważniejsze wszakże osiągnięcia Talesa dotyczą
dziedziny geometrii. Jemu między innymi legenda przy­
pisuje pomiar wysokości piramidy oraz odległości do nie-
7 dostępnych przedmiotów.
T
ARYSTOTELES
{384—322 p.n.e.)
en starożytny filozof należy do najwspanialszych
umysłów w dziejach ludzkości. Urodził się w ko­
lonii greckiej Stagirze w Tracji jako syn nadwornego le­
karza króla Macedonii. W 367 r., mając lat 17, przeniósł
się do Aten, ówczesnego centrum kultury i nauki. Tu
w Akademii Platona przez dwadzieścia lat, aż do śmierci
swego wielkiego mistrza, zdobywał wiedzę filozoficzną.
W 343 roku na zaproszenie króla Macedonii Filipa przy­
był do stolicy tego kraju, by objąć stanowisko nauczy­
ciela Aleksandra, jednego z największych wodzów sta­
rożytności. W 335 r. Arystoteles powrócił znowu do Aten,
gdzie założył szkołę perypatetyków. Po śmierci Aleksan­
dra, gdy w Atenach zaczął przybierać na sile ruch
wyzwoleńczy, zmierzający do obalenia panowania Ma­
cedonii, opuścił to miasto i w rok później zmarł. Od
wczesnych lat Arystotelesa interesowały zjawiska
przyrody.
Ponadto zajmował się wszystkimi chyba dziedzinami
wiedzy ówczesnych czasów. Pozostawił po sobie wiele
dzieł z zakresu logiki, psychologii, historii, polityki, ety­
ki, estetyki, zoologii, fizyki, geografii, astronomii, bota­
niki. Ogarniał więc swoim genialnym umysłem cało­
kształt wiedzy starożytnej zarówno w dziedzinie humani­
styki, jak i przyrody. Uważał się wszakże przede wszy­
stkim za filozofa. Filozofia jego stanowiła z innymi dzie­
dzinami wiedzy jednolitą całość, usiłującą objąć wszyst­
kie osiągnięcia teoretyczne starożytności. Arystoteles wy­
wierał ogromny wpływ na rozwój nie tylko nauki, w cza­
sach kiedy żył, działał i nauczał; głoszone przez niego
teorie przetrwały wiele wieków po jego śmierci. Do naj­
większych jego osiągnięć w dziedzinie fizyki należy od­
krycie zjawiska dźwięku jako drgań powietrza, wbrew g
uprzednio panującym poglądom,
ze
są to cząstki ma­
terii rozchodzące się od źródeł dźwięku.
Ponadto Arystoteles opisał podstawowe znaczenie dźwig­
ni oraz zajmował się zagadnieniami z zakresu statyki.
212 roku p.n.e. zginął zabity przez Rzymian po
zdobyciu Syrakuz największy matematyk i fizyk
starożytnej Grecji, Archimedes.
Do historii nauki przeszedł jako autor odkrycia nazywa­
nego dzisiaj prawem Archimedesa. Zajmował się głów­
nie równowagą ciał pływających, dając początek wiedzy
o hydrostatyce. Swoje myśli w tej dziedzinie wyraził
w dziele „O ciałach pływających”. Odkrył parcie wody
wywierane na ciała zanurzone w niej i podał sposób na
oznaczanie ciężarów właściwych różnych ciał.
Archimedes tego odkrycia, jak głosi legenda, dokonał ką­
piąc się i uradowany wyskoczył nagi z wanny wołając —
heureka, „odkryłem”. Uczony ten zajmował się także me­
chaniką, szczególnie zaś równowagą sil. Wprowadził
ważne wnioski dotyczące maszyn prostych: dźwigni, kli­
na czy równi pochyłej. Jemu zawdzięczamy prawo rów­
nowagi sił w maszynach prostych, jemu również przy­
pisuje się budowę pierwszego zwierciadła wklęsłego,
którym miał jakoby spalić wojenne okręty rzymskie, ata­
kujące jego rodzinne miasto Syrakuzy.
Archimedes wniósł duży wkład także w rozwój matema­
tyki i geometrii podając zasady obliczania obwodu koła
metodą wieloboków, sposoby obliczania powierzchni elip-
9 sy, objętości kuli i innych brył przestrzennych. Pierwszy
W
ARCHIMEDES
(287—212 p .n .e .)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin