Załuski, Zbigniew - Czterdziesty czwarty – 1969 (zorg).pdf

(2586 KB) Pobierz
Czterdziesty czwarty
Zbigniew Załuski
Spis treści
Introdukcja .............................................................................................................................................. 4
Dawno.............................................................................................................................................. 4
Nocą
................................................................................................................................................. 5
Nad ranem ....................................................................................................................................... 6
Wojna wspaniała
..................................................................................................................................... 8
Tu, w kraju ........................................................................................................................................... 9
Komponenty dnia powszedniego .................................................................................................... 9
Licytacja z diabłem
........................................................................................................................ 13
Daleko i jeszcze dalej ......................................................................................................................... 17
Wołyń po raz pierwszy
.................................................................................................................. 17
Droga
przez Kijów
.......................................................................................................................... 23
Góra ofiarna
................................................................................................................................... 25
Wołyń po raz ostatni
..................................................................................................................... 31
Burza wieczysta... .......................................................................................................................... 38
Obok siebie ........................................................................................................................................ 40
Prolog ............................................................................................................................................ 40
Grzęzawisko
- akt pierwszy, heroiczny .......................................................................................... 42
Grzęzawisko
- akt drugi, tragiczny ................................................................................................. 48
Grzęzawisko
- rekapitulacja ........................................................................................................... 54
Na skraju ........................................................................................................................................ 57
Dzień ostatni
.................................................................................................................................. 61
Razem ale oddzielnie ............................................................................................................................. 64
„...czterdzieści i cztery”
..................................................................................................................... 66
Dzień pierwszy
............................................................................................................................... 66
Pomyłka
......................................................................................................................................... 75
Ostatnie kilometry ......................................................................................................................... 79
Reguła wyłączenia
............................................................................................................................. 85
Jednak razem ................................................................................................................................. 85
Kalendarz goryczy .......................................................................................................................... 87
Bilans krwi i chwały
....................................................................................................................... 95
Błaganie o cud
................................................................................................................................. 101
Na „ziemi niczyjej”
....................................................................................................................... 101
„Winien
-
ma”
.............................................................................................................................. 107
Epitafium ..................................................................................................................................... 110
Pospolita rewolucja ............................................................................................................................. 114
Spojrzenie wstecz ............................................................................................................................ 115
Czynniki sprawcze........................................................................................................................ 115
Dojrzewanie ................................................................................................................................. 119
Koloryt rewolucji ......................................................................................................................... 126
Polski październik
............................................................................................................................ 130
Atomistyka rewolucji ................................................................................................................... 130
Pawelski ....................................................................................................................................... 133
Obarski......................................................................................................................................... 136
„Leśny”
........................................................................................................................................ 138
Adamiak ....................................................................................................................................... 140
Koza ............................................................................................................................................. 142
Z doświadczeń legionisty
............................................................................................................. 146
Trzecia strona barykady .................................................................................................................. 155
„Biali”?
......................................................................................................................................... 155
Status quo ante ........................................................................................................................... 159
Dygresja geograficzna.................................................................................................................. 162
Przez
zamknięte drzwi
................................................................................................................. 163
O prawo do zwycięstwa.......................................................................................................................
166
Droga do jedności
............................................................................................................................ 168
Demobilizacja przeciw ................................................................................................................. 168
Zaproszenie na front.................................................................................................................... 172
Co kogo boli ................................................................................................................................. 179
Upiory lęgną się w mroku
................................................................................................................ 181
Początek
...................................................................................................................................... 181
Wdowia opowieść
....................................................................................................................... 182
Poborowi ..................................................................................................................................... 186
Dygresja historyczna.................................................................................................................... 188
Czarna noc ................................................................................................................................... 191
Uwarunkowania: rzeczywistość
...................................................................................................... 198
Improwizacje ............................................................................................................................... 198
Trzecie wyjście
............................................................................................................................. 202
Dygresja geograficzna.................................................................................................................. 205
Wchodzący zamyka przed sobą
................................................................................................... 207
31 października
............................................................................................................................ 213
Okoliczności
................................................................................................................................. 217
Refleksje ...................................................................................................................................... 220
Piąty do brydża
............................................................................................................................ 224
Zapowiedzi....................................................................................................................................... 228
Pierwsze zapowiedzi .................................................................................................................... 228
Drugie zapowiedzi ....................................................................................................................... 233
Trzecie zapowiedzi....................................................................................................................... 236
Wigilia .......................................................................................................................................... 241
Tym, którzy szukali,
a
nie znaleźli;
którzy pukali,
a
nie było im
otworzone;
którzy szli,
a
przecież nie doszli;
którzy szli, doszli, zwyciężyli
i
powrócili.
Żołnierzom polskim
poległym,
zmarłym,
żywym.
Współtwórcom największego triumfu
w naszych dziejach;
także
i tym z nich,
których nie
z
własnej woli
i
winy zabrakło na
podberlińskich polach Zwycięstwa.
Introdukcja
Dawno
Gdy Mickiewicza pytano, co znaczy tajemnicze
„czterdzieści
i cztery”,
które to słowa
w widzeniu
księdza Piotra związał był
z
przyszłym Polski wybawieniem
-
kraj, czasy, ideę czy jakiego człowieka
-
Mistrz odpowiedział: „Kiedym pisał, wiedziałem,
a
teraz już nie wiem”.
1
1
Stanisław Pigoń: „Zawsze o Nim”, Kraków 1960, s. 268.
Nocą
Gdy zapada noc -
budzą się upiory:
W dwa lat dziesiątki nastaną te pory,
Gdy z
nieba ogień wytryśnie.
Spełnią się wtedy pieśni Wernyhory.
Świat cały krwią się zachłyśnie.
Polska
powstanie ze świata pożogi,
Dwa orły padną rozbite,
Lecz długo jeszcze los jej jest złowrogi,
Marzenia ciągle niezbyte.
Gdy lat trzydzieści we łzach
i rozterce
Trwać będą cierpienia ludu,
Na koniec przyjdzie jedno wielkie serce
I samo dokona cudu.
Gdy czarny
orzeł znak krzyża splugawi,
Skrzydła rozłoży złowieszcze –
Dwa padną kraje, których nikt nie zbawi.
Siła przed prawem jest jeszcze.
Lecz czarny orzeł wejdzie na rozstaje,
Gdy oczy na wschód obróci,
Krzyżackie szerząc swoje obyczaje,
Z złamanym skrzydłem powróci.
Krzyż splugawiony razem
z
młotem padnie.
Zaborcom nic nie zostanie.
Mazurska ziemia Polsce znów przypadnie,
A w Gdańsku port nasz powstanie.
W ciężkich zmaganiach
z
butą Teutona
Świat znowu krwią się zrumieni.
Gdy północ wschodem będzie zagrożona
W
poczwórną jedność się zmieni.
Lew na zachodzie, nikczemnie zdradzony
Przez swego wyzwoleńca,
Zlączon
z kogutem, dla lewka obrony,
Na tron wprowadzi młodzieńca.
Złamana siła mącicieli świata
Tym razem będzie na wieki.
Rękę wyciągnie brat do swego
brata,
Wróg
w kraj odejdzie daleki.
U wschodu słońca młot będzie złamany,
Pożarem step jest objęty.
Gdy orzeł z młotem zajmą cudze łany
Nad rzeką
w
pień jest wycięty.
Bitna Białoruś, bujne Zaporoże
Pod polskie dążą sztandary.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin