Jabłoński B. - Ogródek pszczelarski.pdf

(13450 KB) Pobierz
Prof. dr
BOLESŁAW JABŁOŃSKI
OGRÓDEK
·PSZCZELARSKI
Oddział
Pszczelnictwa ISK,
Puławy
1993
WSTĘP
Owady
psz<;zołowate,
z
pszczołą
miodna na czele,
stanowią nieodłączną
część
rolnictwa
i
ogrodnictwa, bowiem jako zapylacze entomofilnych
roślin
uprawnych
zapewniają
one uzyskiwanie wysokich plonów dobrej
jakości
owo-
ców
i
nasion. Dawno
już
dowiedziono,
że
bez dobrego
krzyżowego
zapylania
kwiatów, jedne gatunki
roślin
owadopylnych
(samobezpłodne,
czyli obcopylne)
nie
mogą
w ogóle
wydawać
owoców
i
nasion, inne
(w
większym
lub mniejszym
stopniu
samopłodne,
czyli samopylne) przy braku owadów
zapylających wydają
o
30-80%
mniejsze plony,
niż mogłyby
w
danych warunkach przyrodniczo-
agrotechnicznych
wydać
po dobrym zapyleniu
krzyżowym. Pszczoły stanowią
więc
jeden z podstawowych czynników produkcji
roślinnej
i
choć
jest to czynnik
tak samo jest on
ważny
jak
każdy
inny, nawet najbardziej kosztowny.
Obliczono,
że wartość pszczół
jako zapylaczy
roślin
przekracza
kilkadziesiąt­
krotnie
wartość
wszystkich pozyskiwanych od nich produktów, tj. miodu,
pyłku,
wosku, propolisu, mleczka
i
jadu. A
przecież
produkty te maja
również
ogromne znaczenie,
zwłaszcza
dla zdrowia ludzi. Dlatego uzasadniona jest
troska o warunki bytowania tych owadów.
Wszyscy zdajemy sobie
sprawę
z tego,
że
w
miarę
intensyfikacji rol-
nictwa
nastapiło poważne
uszczuplenie
pożytków
pszczelich
i
zakłócenie
ich
z rozwojem rodzin pszczelich
rozkładu
w czasie. Proces
pogarszania
Się
bazy pokarmowej
pszczół
zachodzi dalej. Pszczelarze, nie tylko
w Polsce, od dawna
próbują przeciwdziałać
tym
niepożądanym
zjawiskom po-
przez siew
i
sadzenie
różnych roślin
nektarodajnych
i
pyłkodajnych.
Niektórzy
zakładają
przy swoich pasiekach ogródki z wybranych dobrych gatunków mio-
dodajnych. Sam ogródek wprawdzie niewiele przysparza nektaru i
pyłku
pszczo-
łom,
ale daje inne
duże korzyści.
Po pierwsze pozwala pszczelarzowi
i
różnym
zainteresowanym osobom na bliskie zapoznanie
się
z
interesującymi roślinami,
z
osobliwościami
ich kwiatów, przebiegiem kwitnienia, nektarowaniem, oblotem
przez
pszczoły,
zapylaniem oraz ze wzajmenym
powiązaniem
tych zjawisk
i
za-
leżnością
ich od warunków pogody. Ponadto ogródek przypasieczny stanowi
cenne
źródło
próbek nasion dla miejscowych pszczelarzy,
chcących zakładać
podobne ogródki u siebie oraz dla amatorów, którzy
pragną mieć określone
gatunki w swoich ogrodach
i
na
działce. Może
on
też być źródłem
nasion
i
sa-
dzonek gatunków miododajnych, najlepiej
nadających· się
w danej okolicy do
rozpowszechniania na
różnych
wolnych skrawkach gruntów, zarówno upra-
wnych (pola, ogrody),
jak
i
typu
nieużytków,
w celu wzbogacenia
pożytków
harmonizującego
najtańszy,
pszczelich.
Wielką pozytywną rolę
w tym zakresie
mogą odgrywać Ośrodki
Doradztwa Rolniczego oraz
Szkoły Rolnicze~
Ogrodnicze i Pszczelarskie.
Wzbogacanie
pożytków
pszczelich, a
właściwie
pastwisk dla
pszczół
miodnych
i innych owadów
pszczołowatych, zwłaszcza
poprzez siew i sadzenie
roślinności
miododajnej na
nieużytkach,
przynosi
korzyści
nie tylko pszczelarstwu,
rolnictwu i ogrodnictwu, ale
także całemu społeczeństwu, gdyż
jest to
jednocześnie
ewidentne
przeciwdziałanie postępującej
degradacji
środowiska
naturalnego.
UWAGI OGÓLNE O ZAKLADANIU OGRÓDKA
Przeznaczony pod ogródek pszczelarski
kawałek
gruntu powinien
być
przygotowany w podobny sposób jak pod warzywa, tj. z zastosowaniem
głębokiej
orki na
zimę
i typowych uprawek przedsiewnych na
wiosnę.
Dawki
nawozów mineralnych
mogą być
mniejsze
niż
pod warzywa.
Ze
względu
na
zróżnicowany
charakter
roślin,
dobrze jest
wydzielić
w
ogródku
część
na formy roczne i dwuletnie,
część
na byliny i
kawałek
pod
mini-szkółkę
drzew i krzewów,
jeżeli
takowe chce
się również posiadać.
Dla
gatunków dwuletnich trzeba
przewidzieć powierzchnię
podwójnej
wielkości,
aby
mieć
w ogródku corocznie
kwitnące rośliny, ponieważ
w roku zasiewu one nie
kwitną.
jest
również wielkość
poletek w ogródku. Tam, gdzie chodzi
tylko o zbiór pewnej
ilości
nasion, wystarcza
małe
parcelki nawet o powierzchni
l m
2 •
Jeżeli
jednak chcemy
prowadzić
obserwacje oblotu
roślin
przez
pszczoły,
powinniśmy przeznaczyć
pod
określony
gatunek
większe
poletko, przynajmniej
5
m
2 ,
a lepiej 10 m
2
lub
więcej, ponieważ
zbyt
mała
powierzchnia
może być
pomijana przez
pszczoły, zwłaszcza
gdy
wcześniej
zostanie opanowana przez
trzmiele.
Większe
poletka
mogą dostarczać też
odpowiednio
więcej
nasion. W
przypadku dysponowania
małą
powierzchnia gruntu pod ogródek
można
ograniczyć się
do mniejszej liczby gatunków.
Można
w ogóle
zdecydować się
tylko na
kilkanaście,
czy nawet kilka gatunków najbardziej odpowiednich.
Siew
większości roślin
miododajnych wykonuje
się możliwie wcześnie
wiosna, w porze np. siewu
zbóż
jarych. Niektóre gatunki, jak np. przegorzany,
ostrzeń, żmijowiec
pospolity, farbownik, niecierpek, urzet,
można wysiewać już
Ważna
6
jesienią
przed nastaniem mrozów.
Rośliny
dwuletnie, jak np. chaber
nadreński,
dzwonek ogrodowy, naparstnica, nostrzyk,
szczeć, mogą być
wysiewane
też
jeszcze
późną wiosną,
nawet w czerwcu,
ponieważ
i tak
zdążą
przed
zimą
dosta-
tecznie
wyrosnąć.
Dla
większości
gatunków odpowiednia rozstawa
rzędów
wynosi
około
40 cm, ale na
słabszych
glebach
może
ona
być
mniejsza, na mocniejszych
zaś
większa.
Dla niektórych gatunków, jak np.
dzięgiel leśny,
przegorzany, pra-
woślaz, ślazówka, żmijowiec
grecki, trzeba
zachować odległość między rzędami
większą,
nawet 50(60) cm.
Należy pamiętać również
o
właściwej głębokości
przykrycia wysiewa-
nych nasion, która
według
ogólnych zasad powinna
wynosić
mniej
więcej
tyle,
co 3(4)
wielkoś~i
nasienia. Nasiona wielu gatunków miododajnych
są
bardzo
drobne, nie
można więc dopuścić,
by
dostały się
za
głęboko, gdyż
wówczas nie
powschodzą.
Bardzo drobnych
nasio~
nie trzeba w ogóle
przykrywać.
Wszystkie gatunki jednoroczne i dwuletnie oraz
większość
bylin
wysiewa
się
wprost do gruntu na poletkach ostatecznego przeznaczenia. Byliny
można też wysiewać wiosną
na rozsadniku, a
wyprodukowaną rozsadę wysadzać
na
właściwych
poletkach dopiero
jesienią
(koniec
września, październik)
lub
lepiej -
wczesną
wiosna. Niektóre gatunki, jak np.
nawłocie,
a z krzewów -
wierzby,
śnieguliczkę
i suchodrzew -
najprościej
jest
rozmnażać
wegetatywnie.
Prowadząc
ogródek pszczelarski trzeba
się zaopatrzyć
w takie podsta-
wowe
narzędzia
jak: szpadel, motyka,
widły
do kopania,
widły
do
słomy,
sierp,
sekator, cepy,
płachta
i komplet sit (od
małych
oczek - jak do
mąki,
do
dużych
- jak do grochu). Przy
umiejętnym posługiwaniu się
sitami
można zupełnie
nieźle oczyścić
z resztek
pędów, liści, łusek,
plew i
pyłu
nasiona wszystkich
uprawianych w ogródku
roślin
miododajnych.
PROPONOWANE
GATUNKI
ROŚLIN
DO OGRÓDKA
zadania jakie ogródek
może
i powinien
spełniać,
dobrze
będzie uwzględnić
w nim najlepsze gatunki
roślin
miododajnych,
nadające się
do wzbogacenia
pożytków
pszczelich zarówno na
nieużytkach,
gdzie
istnieją największe
ku temu
możliwości,
jak
też
na polach uprawnych, w
ogrodach i na szeroko
pojętych
terenach osiedlowych. Obok gatunków zielnych
pod
Biorąc
uwagę
7
(rocznych, dwuletnich i bylin) powinny
się
w ogródku pszczelarskim w
miarę
możliwości znaleźć także
najlepsze drzewa i krzewy miododajne. Zestaw takich
roślin,
z
najważniejszymi
o nich danymi liczbowymi, zawiera zamieszczona
poniżej
tabela.
Lista
proponowanych gatunków
roślin
do ogródka pszczelarskiego
Przybliżona
Nr i nazwa
rośliny
*
pora
kwitnienia
oraz
wysokość
Całkowita
ilość
Wydajność
cukrów
średnio
miodowa i
pyłkowa
z 10 kwiatów
w mg
min.-maks.
w kg
z 1 ha lub wg
oceny szacun-
kowej
w cm
(drzew w m)
roślin
I
Rośliny
1
jednoroczne:
błękitna
I
2
I
3
I
4
I
1. Facelia
10.Vl-10.VII
50-70
5.Vl-30.VI
80-120
5.
VII-15 .VIII
5,79
1,2-8,6
2,00
1,1-3,4
2,26
0,2-3,8
0,95
0,2-2,4
68,30
7,4-180,6
1,25
0,5-2,4
18,28
3,0-39,2
8,27
0,8-12,2
11,80
6,0-23,0
250-350
150-350
40-90
Phacelia tanacaetifolia
Benth.
2. Gorczyca
biała
Sinapis alba
L.
3. Gryka zwyczajna
Fagopyrwn sagitatum
Gilib.
4. Kolendra siewna
Coriandrum sativum
L.
5. Niecierpek Roylego
/mpatiens glandulifera
Royle
6. Nostrzyk
biały
f.
jara
Melilotus albus
Med.
7. Ogórecznik lekarski
Borago o.fficinalis
L.
8. Pszczelnik
mołdawski
Dracocephalum moldavicum
L.
9.
Ślaz maurytański
Malva mauritiana
L.
+++
100-250
20-200
100-150
do 260
200-600
70-110
25.VI-25.VII
50-60
5.VIII-25.IX
140-170
15.VII-25.Vlll
140-160
15.VI-15.VIl
50-60
15. VII-15. VIII
40-50
25. VI-25. VII
140-160
+++
200-400
20-90
150-200
++
200-400
++
100-150
nie zbier.
8

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin