Zestaw 4
1. Omów ocenę jakości złączy spawanych na podstawie badań magnetyczno-proszkowych w oparciu o normy europejskie.
2. Wykaż wzajemne powiązania norm PN-EN 729-2:1997; PN-EN 288-3:1994; PN-EN 473:1996; PN-EN 287-1:1998; PN-EN 719:1996
Normę PN-EN 729 (zastąpiona przez normę PN-EN ISO 3834:2006) stosuje się jako podstawę do utworzenia, wdrożenia i udokumentowania systemu jakości obejmującego wyłącznie elementy bezpośrednio związane z realizacją procesów spawalniczych.
W normie PN-EN 729-2 (zastąpiona przez normę PN-EN ISO 3834-2 :2006) przedstawiono pełne wymagania dotyczące jakości jakie system jakości wytwórcy musi spełnić. Wymagania te dotyczą wszystkich czynników mających wpływ na jakość wykonywanej produkcji zarówno w warunkach warsztatowych jak i montażowych – a mianowicie: przeglądu umowy i projektu, podwykonawstwa, personelu spawalniczego, personelu kontrolującego, wykonującego próby i badania, wyposażenia, produkcji spawalniczej, materiałów dodatkowych, składowania materiałów podstawowych, obróbki cieplnej, kontroli i badania spawania, niezgodności i działań korygujących, wzorcowania i identyfikowalności oraz zapisów dotyczących jakości.
Normy PN-EN 288-3:1994; PN-EN 473:1996; PN-EN 287-1:1998; PN-EN 719:1996 są normami dotyczącymi poszczególnych wymagań wymienionych w normie PN-EN 729-2 i dotyczą:
Norma PN-EN 288-3:1994 (zastąpiona przez normę PN-EN ISO 15614-1 :2005) określa wymagania dotyczące technologii spawania metali i jej uznawanie na podstawie badań technologii spawania łukowego stali.
Uznawanie technologii spawania jest prowadzone rzez badania nieniszczące i niszczące próbnych złączy spawanych. Zakres uznania dotyczy rodzaju materiału podstawowego, grubości materiału podstawowego i średnicy rur, procesu spawania, pozycji spawania, rodzaju złącza, spoiwa, rodzaju prądu spawania, ilości wprowadzonego ciepła, temperatury podgrzewania wstępnego, temperatury międzyściegowej, obróbki cieplnej po spawaniu. Uznanie technologii uzyskane przez wytwórcę jest ważne do spawania w warunkach warsztatowych jak i montażowych.
Norma PN-EN 473:1996 (zastąpiona przez normę PN-EN 473:2002) określa zasady ogólne kwalifikacji i certyfikacji personelu badań nieniszczących – osoba prowadząca badania nieniszczące powinna wykazać się udokumentowanym wyszkoleniem , fachowymi wiadomościami, umiejętnościami i praktyką oraz posiadać zadowalającą ostrość wzroku. Wyróżnia się 3 stopnie kwalifikacji:
1 – osoba uprawniona do wykonywania badań nieniszczących zgodnie z pisemną instrukcją pod nadzorem osób mających 2 stopień kwalifikacji;
2 – osoba uprawniona do wykonywania badań i kierowania nimi wg ustalonych procedur;
3 – osoba uprawniona do kierowania dowolną czynnością badań nieniszczących na które otrzymała uprawnienie. Jest uprawniona do opracowywania i potwierdzania ważności procedur badawczych oraz interpretacji norm. Może być egzaminatorem.
Certyfikaty kompetencji personelu badań nieniszczących nadają niezależne jednostki certyfikujące.
Norma PN-EN 287-1:2007dotyczy zagadnień związanych ze sprawdzeniem umiejętności spawacza podczas spawania stali. W normie tej określono najważniejsze wymagania, zakresy uprawnień, warunki badań oraz sposób poświadczania przez spawacza umiejętności spawania.
Zaliczenie egzaminu z wynikiem pozytywnym uprawnia spawacza do posługiwania się daną metodą spawania. Uprawnienia ważne są 2 lata pod warunkiem przedłużania co 6 miesięcy przez pracodawcę,
W normie PN-EN 719 (zastąpiona przez normę PN-EN ISO 14731:2006) określono zadania i zakresy odpowiedzialności nadzoru spawalniczego. Personel ten koordynuje wszelką działalność związaną ze spawaniem a mianowicie planowanie i realizowanie procesu spawania, nadzór nad spawaniem oraz kontrolę po spawaniu.
Elementy składowe spawalniczego systemu jakości odnoszą się do całego procesu produkcji spawalniczej od przeglądu projektu poprzez przygotowanie i wytworzenie produkcji spawalniczej, kontrolę na wszystkich etapach spawania i odbioru końcowego wyrobu. Ważną sprawą są kwalifikacje spawaczy, personelu nadzoru spawalniczego i kontroli oraz stan techniczny urządzeń spawalniczych, które mają wpływ na ostateczny wynik spawania.
Ocena jakości złączy spawanych metodą magnetyczno-proszkową przeprowadzana jest na podstawie normy PN-EN 1291. W normie tej przyjęto 3 poziomy akceptacji oznaczone cyframi 1, 2 i 3. Dla każdego poziomu ustalono dopuszczalne wartości wskazań wielkości niezgodności w milimetrach, przy czym rozróżnia się wskazania liniowe i nieliniowe. Wskazanie liniowe ma długość większą od trzech szerokości a wskazanie nieliniowe mniejszą lub równą.
Sąsiadujące ze sobą wskazania, których odległość jest mniejsza niż wymiar większego wskazania należy ocenić jako pojedyncze ciągłe wskazanie.
Poziomy akceptacji 2 i 3 mogą być podawane z dopiskiem „x”, który oznacza że wszystkie wykryte wskazania liniowe należy oceniać jak dla poziomu 1.
By obowiązywał przedstawiony sposób oceny powierzchniowych niezgodności spawalniczych powinny być spełnione poniższe parametry badań:
Poziom akceptacji:
1 → powierzchnia bardzo gładka → środek wykrywający: fluoryzujące lub barwne ze
środkiem kontrastowym
2 → powierzchnia gładka → fluoryzujące lub barwne ze
3 → powierzchnia zwykła → barwne ze środkiem
kontrastowym lub fluoryzujące
Korelacja pomiędzy poziomami jakości wg PN-EN 25817 a poziomami akceptacji wg PN-EN 1291 jest następująca:
B → 2x
PN-EN 25817 C → 2x PN-EN1291
D → 3x
kg668