Otto Struve, Velta Zebergs - Astronomia XX wieku 1967.pdf

(150119 KB) Pobierz
astronomia
XX
wieku
OTTO
STRUYE
i
YELTA
ZEBERGS
z angielskiego przełożył Andrzej Wróblewski
Warszawa 1967 -
PAŃSTWOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE
Tytuł oryginału
spis rzeczy
Astronomy o f the 20th Century
@
The Macmillan Company, 1962
Ali rights reserved-no part of this book may be
reproduced in any form without permission in
writing from the publisher, cxcept by a reviewer
who wishes to quote brief passages in connection
with a review written for inclusion in magazine
or newspaper.
Od Wydawcy
Opracowanie graficzne, obwoluta i okładka
Stefan Nargiełło
11
Redaktor Barbara Wróblewska
Redaktor techniczny Witold Motyl
Korektor Wanda Chrzanowska
I Los astronomów 15
Rozwój urządzeń astronomicznych
Obserwatoria uniwersyteckie. Obserwatoria ufundowane
prywatnie. Obserwatoria państwowe
Astronomia i wydarzenia światowe
II Astronomia w roku 1900 30
Główne wydarzenia astronomiczne
Stowarzyszenia astronomiczne
Publikacje astronomiczne
Bibliografia
III
Fotografia Drogi Mlecznej 47
Młodość E. E. Barnarda
Obserwacje wizualne Barnarda
Poszukiwanie komet. Piąty księżyc Jowisza
Rozwój fotografii astronomicznej
„Dziury” w niebie
Szerokokątne teleskopy fotograficzne
„Krzywe Wolfa”
Bibliografia
Prędkości radialne 64
Pionierzy badań prędkości radialnych
Dobre i złe strony pomiarów prędkości radialnych
Budowa spektrografów i źródła błędów
5
IV
Printed in Poland
Oświetlenie szczeliny. Gięcie przyrządów. „Płynięcie
Kontrola temperatury. Zmiany
w
układzie zwierciadeł
Dokładność różnych metod
Zestawienie wyników
Bibliografia
Komety
Księżyc
Bibliografia
IX
V
Fotometria 84
Fotometria wizualna
Metoda Argełandera. Fotometry wizualne
Fotometria fotograficzna
Fotometria fotoelektryczna
Fotometria słabych gwiazd i mgławic
Bibliografia
Radioastronomia 105
Odkrycie fal radiowych pochodzenia pozaziemskiego
Samotny badacz
Działania wojenne a radioastronomia
Radioteleskopy
Wszechświat radiowy
Kosmiczne tło radiowe. Radioźródła. Radioźródła poza-
galaktyczne
Poszukiwanie sygnałów sztucznych
Bibliografia
VI
Pochodzenie Układu Słonecznego 200
Układ Słoneczny jako zjawisko wyjątkowe
Hipotizy przypływowe i zderzeniowe. Pojawienie się trud­
ności
Nowa kosmogonia
Częstość występowania układów planetarnych. Teoria von
Weizsackera: turbulencja. Teoria McCrea: ruchy bezładne.
Teoria Kuipera: stabilność przypływowa
Teorie dotyczące mniejszych ciał Układu Słonecznego
Teoria Oorta. Teoria Kuipera
Bibliografia
Klasyfikacja widmowa 224
Początki klasyfikacji widmowej
Pionierzy klasyfikacji. Pierwsze próby interpretacji ciągu
widmowego
Katalog Henry Drapera i system Harwardzki
Klasyfikacja dwuwymiarowa
Różne jasności gwiazd. Diagram Hertzsprunga
—
Russella.
Parałaksy spektroskopowe. System klasyfikacji M K
Ilościowe metody klasyfikacji widmowej
Bibliografia
Atmosfery gwiazd i spektroskopia 251
Atmosfera z chmur czy gazowa?
Analiza widm gwiazd
Mechanizm powstawania linii. Teoria wzbudzenia i joni­
zacji Sahy. Ciąg widmowy. Identyfikacja linii. Rotacja
gwiazd. Częstość występowania pierwiastków. Chromo-
sfery. Strata masy i pokolenia gwiazd
Bibliografia
Budowa gwiazd 288
Postępy teorii wnętrza gwiazd
Transport energii
w
gwiazdach. Ciśnienie promieniowania.
Związek masa — jasność: odkrycie i teoria. Białe karły.
Zależność masa — jasność: nowsze badania. Równanie
stanu gazu doskonałego
X
V II Słońce 134
„Nowa era” w badaniach Słońca
George Ellery Hale — życie i działalność
Wczesne lata. Obserwatorium Yerkesa. Rozwój obserwa­
torium słonecznego na M t Wilson. Analiza widma plam
słonecznych. Ogólne pole magnetyczne Słońca. Rozwój
Obserwatorium na M t Wilson i powstanie Obserwatorium
Pałomarskiego
Obecne ulepszenia w technice obserwacyjnej
Bibliografia
XI
VIII
Fizyka Układu Słonecznego 167
Życie i działalność Percivala Lowella
Życie na Marsie. Odkrycie Plutona
Badania szczegółów powierzchni planet
Fotografia. Spektroskopia. Polarymetria. Zastosowanie
termopar. Radioastronomia
Budowa wewnętrzna planet
XII
6
Modyfikacja teorii Russella ewolucji gwiazd
Źródła energii gwiazd
Bibliografia
XIII
Diagramy H—R i ewolucja gwiazd 313
Diagramy H —R dla galaktycznych gromad gwiazd
Teoretyczne tory ewolucyjne na diagramie H —R
Populacje gwiazd
Bibliografia
Gwiazdy podwójne 342
Odkrycie gwiazd podwójnych
Gwiazdy podwójne wizualne. Gwiazdy podwójne zaćmie­
niowe. Gwiazdy podwójne spektroskopowe. Selekcja ob­
serwacyjna
Częstość występowania gwiazd podwójnych
Pochodzenie gwiazd podwójnych
Masy gwiazd
Wyznaczanie mas. Odchylenia od związku masa — jasność.
Gwiazda o największej znanej masie. Gwiazda o najmniej­
szej znanej masie
Rozkład gęstości w gwiazdach
Zmiany okresu gwiazd zaćmieniowych i procesy ewolu­
cyjne
Niezwykłe gwiazdy
W Rufy. Antares. Epsilon Woźnicy
Bibliografia
Gwiazdy zmienne pulsujące 379
Teoria pulsacji
Statystyka gwiazd zmiennych pulsujących
Zależność okres — jasność absolutna dla cefeid
Odkrycie. Kalibracja związku okres — jasność wykonana
przez Shapleya. Poprawienie punktu zerowego
Gwiazdy typu
fi
Psa Wielkiego
Bibliografia
Gwiazdy wybuchające 403
S Andromedy
Gwiazdy nowe w galaktykach i skala odległości
Własności gwiazd nowych i supernowych
Krzywe zmian jasności. Widma. Utrata masy
X IV
Supernowe w Drodze Mlecznej
Mgławica Krab. Radioźródło Kasjopeja A. Częstość po­
jawiania się supernowych
w
Drodze Mlecznej
Supernowe w innych galaktykach
Częstość wybuchów. Rozmieszczenie supernowych.
Gwiazdy nowe galaktyczne
Nowa Perseusza: 1901 rok. Nowa Orla: 1918 rok. Nowa
Herkulesa: 1934 rok
Gwiazdy nowopodobne
Gwiazdy nowe powrotne. Gwiazdy typu P Łabędzia. Gwia­
zdy Wolfa—Rayeta
Bibliografia
XVII
Materia międzygwiazdowa 435
Pył międzygwiazdowy
Dyspersja. Absorpcja selektywna. Absorpcja ogólna. Prze­
konywający dowód istnienia materii międzygwiazdowej.
Obecne badania absorpcji międzygwiazdowej. Natura pyłu
międzygwiazdowego. Polaryzacja światła gwiazd
Gaz międzygwiazdowy
Odkrycie międzygwiazdowych linii absorpcyjnych. Teoria
Eddingtona. Rozmieszczenie obłoków gazu międzygwia­
zdowego
Gęstość materii międzygwiazdowej
Bibliografia
Mgławice galaktyczne 461
Jasne mgławice galaktyczne
Mgławice emisyjne. Mgławice odbijające. Związek między
dwoma typami jasnych mgławic
Teoria linii emisyjnych mgławic
Mgławice planetarne. Obszary H I i H I I
Spektrografy mgławicowe w Obserwatoriach Yerkesa
i McDonalda
Własności spektrografów mgławicowych. Wyniki obser­
wacji. Mgławica otaczająca Antaresa
Rozmieszczenie ciemnych obłoków
Świecące obrzeża mgławic
Mgławice zmienne
Obłoki Hagena
Bibliografia
XV
XVIII
XVI
8
X IX
Droga Mleczna 491
Kształt i rozmiary galaktyki Drogi Mlecznej
Zliczenia gwiazd i Wszechświat Kapteyna. Model zapro­
ponowany przez Shapleya. „Wielki spór": część I. Asy­
metria w ruchach gwiazd. Rotacja Galaktyki jako ciała
sztywnego. Różniczkowy obrót Galaktyki. Przyjęcie mo­
delu Shapleya. Szczegółowe badania rotacji Galaktyki
Struktura Galaktyki Drogi Mlecznej
Poglądy w latach 1900 —1950. Dane obserwacyjne z ostat­
niego dziesięciolecia
Bibliografia
Galaktyki 523
Natura mgławic spiralnych
Dane doświadczalne w pierwszym dwudziestoleciu. „Wielki
spór": część 11. Poglądy Eddingtona i Lundmarka. Po­
twierdzenie teorii „Wszechświatów
—
wysp"
Klasyfikacja galaktyk
Oryginalna i poprawiona klasyfikacja Hubble'a. Klasyfi­
kacja Morgana
—
Mayalla
Galaktyki oddziałujące
Rozszerzający się Wszechświat
Bibliografia
Ważniejsze wydarzenia astronomiczne XX wieku
Skorowidz nazwisk
573
568
od wydawcy
XX
Skorowidz rzeczowy 581
Książka, którą oddajemy do rąk Czytelnika jest dziełem wyjątko­
wym. Nie zawiera ona szczegółowych i wyczerpujących zestawień
wszystkich badań astronomicznych w tym stuleciu. Autorzy prag­
nęli opisać, przy użyciu szczególnych przykładów wybranych z róż­
nych działów astronomii, niektóre z wielkich osiągnięć XX wieku,
a także pokazać jaka jest technika pracy astronomów. Posłużyli
się przy tym słowami wypowiedzianymi przez samych badaczy,
chcąc po pierwsze — odtworzyć ich oryginalne idee, po drugie —
przedstawić opinię osób szczególnie kompetentnych do zabierania
głosu na dany temat.
Tak więc na kartach tej książki przemawiają do Czytelnika naj­
wybitniejsi astronomowie tego i ubiegłego stulecia. Czytelnika może
zadziwić fakt, że cytaty w większości pochodzą ze źródeł amerykań­
skich i angielskich. Pomimo, że autorzy starali się przedstawić po­
stęp astronomii od roku 1900 w sposób możliwie najbardziej obiek­
tywny, widać jednak silną tendencję do cytowania źródeł, które
w oryginale były napisane w języku angielskim. Jest to jednak na­
turalne ze względu na środowisko w jakim żyją autorzy i nie stanowi
próby wyolbrzymienia roli uczonych anglosaskich. W niektórych
przypadkach użyta jest pierwsza osoba przy opisie wydarzeń, które
osobiście znał starszy z autorów, Otto Struve.
Otto Struve był jednym z najbardziej znanych astronomów na­
szych czasów. Urodził się w Charkowie w roku 1897 w słynnej ro­
li

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin