Ledwoń Szram Wczesne chrześcijaństwo a religie (słaba kopia).pdf

(21921 KB) Pobierz
WCZESNE
CHRZEŚCIJAŃSTWO
A RELIGIE
Redakcja
Ireneusz Sławomir Ledwoń OFM
ks. Mariusz Szram
W YD A W N IC TW O KUL
LUBLIN 2012
Ireneusz S. Ledwoń OFM
Patrystyczne podstawy teologii religii
Wprowadzenie
Objawienie Boże, którego nieprzekraczalna pełnia zrealizowała się
w Osobie Jezusa Chrystusa, dociera do nas dwiema równorzędnymi
drogami: Pisma Świętego i Tradycji (por. KO 7 n.). O ile jednak Biblia
spełnia bez wątpienia priorytetową funkcję w naukowej, teologicznej
refleksji nad objawieniem, o tyle z pewnością nie można powiedzieć,
że Tradycja Kościoła jako
locus theologicus
traktowana jest na rów­
ni z Pismem Świętym w teologicznej
praxis.
Tymczasem ostatni sobór
wyraźnie stwierdza, że „teologia święta opiera się, jako na trwałym
fundamencie, na pisanym słowie Bożym łącznie z Tradycją świętą"
(KO 24). Dlatego też teologia, „aby wypełnić w sposób właściwy swoje
zadania, musi [...] czerpać z dzieł Ojców, podobnie jak czerpie z Pisma
Świętego” 1 ponieważ pośród świadków i pomników Tradycji, będącej
,
2
sui generis
„sposobem przechowywania i przekazywania objawienia"-',
na pierwsze miejsce wysuwają się postacie i teologiczna myśl Ojców
Kościoła (por. KO 8), w tym także Ojców Apostolskich.
1 Kongregacja ds. Wychowania Katolickiego.
Instrukcja o studium Ojców Kościoła
iv
formacji kapłańskiej
(1989) nr 3 (dalej jako;
Instrukcja).
2 S.
Nagy.
Tradycja w teologii katolickiej.
W;
Dogmatyka katolicka.
Red. W. Granat.
Tom wstępny. Lublin 1965 S. 139; por. P. Borto.
Tradycja a Objawienie w teologu
Yuesa Congara i Henri de Lubaca.
Kielce 2007 s. 214.
12
$ lid w o ii OFM
Znaczeni* Ojców, których Toodoret
z C yru
n a zw a ł „św ia tła m i
ekum eny". czyli całej rodziny lu dzkiej . nie w y c z e rp u je się w tym,
ze byli oni znakom itym i teologam i i w yb itn ym i p a sterza m i Kościoła,
a ich mysi jest do dziś źródłom ..praw dziwej m odrości i au tentyczności
chrześcijańskiej"*, przyczyniającej się do głęb szego zro zu m ien ia licz­
nych aktualnych zagadnień i problemów', za ró w n o teoretyczn o-teolo­
gicznych. jak i praktyczno-duszpasterskich. W ielu O jców u trzym yw ało
kontakt z O jcam i Apostolskim i, którzy z kolei byli bez poś red n im i św iad­
kami życia i nauczania niektórych A postołów '. T y m sam ym O jcow ie są
stricto sensu
tw órcam i i św iadkam i Trad ycji k on stytu tyw n ej, a czasom
nawet św iadkam i Tradycji Apostolskiej, m ając styczność z tym i. przez
których dokonyw ało się objaw ienie i którzy w zn osili gm ach C h rystu so­
wego Kościoła*. W łaśnie w kontekście budowy Kościoła podkreślić nale­
ży ich znaczenie dla procesu inkulturacji Kościoła i z a k ła d a n ia nowych
Kościołów
{p la ntatm Ecclesiae)
na obszarze C esa rstw a R zym skiego.
W ychodzący z granic judeochrześcijaństwa i styk ający się z kulturą
hellem styczno-rzym ską Kościół miał trzy m ożliwości działania: inkultu­
racji tych jej wartości, które były zgodne z E w angelią, odw'rocenia się
od mej. jak m iało to miejsce w przypadku judaizm u , bądź też roztopie­
nia się w niej w raz z utratą własnej tożsamości i oryginalności. Kościół
w osobach O jców podjął dzieło chrześcijańskiej inku ltu racji. które nie
tylko ukazało misyjność Kościoła jako tkw iącą w jego naturze*, ale uzna­
ne zostało za paradygm at mkulturacyjnej aktyw ności K ościoła po dzień
dzisiejszy, czego ewidentnym przykładem są postulaty w ysu w an e obec­
nie przez przedstawicieli teologii azjatyckiej, przypisujących Kościołom
Azji prawo do własnego stanowienia o sposobach w cielan ia Ew angelii
w świat rodzimych kultur i religii. na w zór Kościoła pierw otn ego'. W yjąt-
* A. Bober.
Św iatła ekumeny. A n tolo gia
patrystyczna.
K ra k ó w i 965 s. 5.
4
Instrukcja
nr 4.
* W. Myszor. W
’stęp. Kierunki rozwoju chrześcijaństwa w okresie poapostotskim.
W
O jcouie apostolscy.
Red. tenże. Warn za w a 1990 a. 8. P S P 45.
Jan Paweł
II
L
in
! apoatolaki na 1600-lecie śm ierci ś w ię te g o B a zy le g o
Patres
Ecclesiae
nr
1: J5ą
również jego |Kościoła -
I.S.L.J
budow niczym i, p on ie w a ż na jednym
fundam encie, położonym przez Apontołów. którym jest C h rystu s, b udow ali Kościół
Boży w jego zasadniczych strukturach".
Ch. Da w.son
Formowanie
chrześcijaństwa.
Tłum . J. M a rzęc k i. W arszaw a
1987 s. 81 Do tego zagadnienia wrócim y niżej.
* Por.
In stru k cja
nr 32.
*
J.
M ajew ski.
Teologia
na rozdrożach
K rak ów
2005 u. 25. J. Th ©ca
na
th
ns
V II zg rom ad zen iu plenarnym grupy roboczej Federacji K on feren cji B isku pów A zji
PoHytfyc/ne podkow y teolog* '•*
0
B
13
kowa rola Ojców w zakresie budowania struktur Kościoła, podstaw jego
teologii oraz relacji do pogańskiej"' kultury i filozofii powoduje, u* każde
autentyczne kościelne głoszenie Kwangeln. w każdym czarne musi hyc
uzgodnione z nauczaniem Ojców i czerpać z ich dosłownie rozumianego
„ojcostwa" jako żywego źródła1.
1
To. co powiedziano dotąd, mieści się w szerszych ramach „myśle­
nia historycznego", zgodnie z którym każda teraźniejszość wywodzi się
z przeszłości; na przeszłości tez opiera nię wszelka tożsamość indywidu­
alna i zbiorowa, zaś każdy zwrot ku dziedzictwu przeszłości jest „spo­
sobem uratowania tożsamości i wolności człowieka’’1 . a także każdej
’
ludzkiej społeczności, również społeczności Kościoła. Każdy bowiem
rozwój jest procesem i ewolucją, każde zaś zerwanie z przeszłością,
każda próba jej usunięcia z pamięci indywidualnej czy zbiorowej grozi
opartą na ideologicznym myśleniu rewolucją
N a płaszczyźnie religijnej tego rodzaju myślenie historyczne znaj­
duje swe oparcie w naturze objawienia i zbawienia, które realizują się
w historii i przez histonę. przy czym każda kolejna zbawcza i objawie­
niowa (tych dwóch rzeczywistości nie można od siebie oddzielać! ini­
cjatywa Boga bazuje na tym. co w historii objawienia i zbawienia juz
się dokonało. Także w historii rcligii obrzędy sakralne pojmowane są
jako anamneza zbawczych wydarzeń z przeszłości, aktualizowanych
powiedział, ze zadanie wcielania Ewangelii w kultury A
zji
powinno być realizowane
przez Kościoły lego kontynentu
jl
odwagą podobną do tej. jaką miały wcsrane
Kościoły, twórczo podejmujące zadanie (...) przedstawiania obrazu Jezusa (lirystusa
zakorzenionego w ich własnych kulturach* (lamzej Koscioł azjatycki był w przeszłości
zdany na laskę teologu europejskiej. teraz chce tworzyć rodzimą teologię przy pomocy
„nowych Ojców Kościoła*, dając aobie nawet prawo popełniania błędów, tak jak bez
błędów i «porów nie obyło atę w procesie inkulturacji chrześcijaństwa w «wiecie kultury
helicnistyczno-rzymskiej (tamże).
1 Przymiotnik „pogańaki* traktujemy w tym tekście wyłącznie jako «ynonim
0
słowa „niechrześcijański*, bez jakichkolwiek negatywnych konotacji czy jednoznacznie
negatywnej oceny towarzyszącego mu rzeczownika
1 Jan Paweł II Lut apostolski
Potrę* Eeelenoe
nr 1 „Tak więc byli o«u i pozostaną
1
na zawsze Ojcami, sami bowiem
są
jakby »lałą konstrukcją Kościoła i poprzez wszy stkie
wieki pełnią dla Kościoła wierną służbę Stąd tez każde następne głoszenie Ewangelu
i nauczanie, jeśli chce być autentyczne, musi być uzgodnione z ich nauczaniem kasdy
charyzmat i każdy urząd musi czerpać z żywego zmdła ich ojcostwa, każdy nowy
kamień dołożony do świętej budowli, która stale rośnie i poszerza się. musi mieście caę
w ramach podwalin położonych przez nich i z podwalinami tymi być zespolony*
u 1, Padovese.
Wprou,
odzenig do teologu patrystycznej
Tłum A. Baron Kraków
1994 s. 8.
u
*<*ne\A2 $
Of
M
tu i teraz, przez co przeszłość sta je się te ra ź n ie js z o ś c ią , a u czestn icy
obrzędów m ają realny dostęp do h istoryczn ych w y d a r z e ń zbaw czych .
S zczególn ie w yraźn e jest to w obchodzeniu ś w ią t re lig ti S ta r e g o i N o ­
w ego Przym ierza, zaś swe apogeu m zn a jd u je w c e le b ra c ji E u ch a rystii.
Jednakże w opinii M a g is te riu m E cclesia e w ie le w spó łczesn ych k ie ­
runków czy systemów teologicznych re zy g n u je ze z w ią z k u z T ra d ycją ,
ograniczając się. jak w spom n iano w y żej, w y łą c z n ie do to p ik i skryptu -
rystycznej lub tez w ią żą c się z m odn ym i filo zo fia m i b ą d ź id eo lo gia m i.
T a k ie oderw anie teologii od T ra d y cji s p ro w a d za się do c z y s te g o histo-
rycyzm u czy socjologizm u. pozbaw ion ych w y m ia r u n ad p rzyrod zon ego.
Tym czasem każda teologia pow inn a być u p ra w ia n a w łączn ości z T a ­
jem nicą Chrystusa i h istorią zb a w ien ia (D F K 16),>. W p rzy w o ła n e j tu
w ielokrotnie
In s tru k cji o stud ium O jeóle K o ścioła W
fo rm a cji
k a p ła ń ­
skiej
Kongregacja W ych ow an ia K a to lic k ieg o n a w o łu je do p ow rotu do
dziedzictw a Ojców, w celu nie tylk o o ży w ie n ia fo rm a c ji teo logiczn ej,
ale także w łączenia się w dynam iczn y nurt T ra d y c ji, ch ro n ią ce j przed
skrajnym in dyw idu alizm em i gw a ra n tu ją cej
m yślowy
o b ie k ty w iz m
(n r 15).
Badania naukow e nad d zied zictw em O jców z n a la z ły s w e odbicie
w form alnym rozróżnien iu dwóch dyscyp lin : p a tro lo g ii (sk u p ia ją cej
się na życiu i pism ach O jców ) ora z p a try styk i (p ro w a d z ą c e j badania
nad ich myślą teologiczną), które c h a ra k tery zo w a ły się tro ja k ie g o ro­
dzaju podejściem do sw ego przedm iotu: h istoryczn ym , lite ra c k im oraz
dogm atyczno-doktrynalnym . bazując na trzech d zieła ch sta ro żytn y ch
autorów chrześcijańskich:
De v in s
illustribu s
H iero n im a .
D e
d o ctri­
na Christiana
Au gu styna oraz
C o m m o n ito riu m
W in c e n te g o z Leryn u .
Z czasem jednak patrystyka została w ch łon ięta p rze z h is to rię d o gm a ­
tów (przynajm niej w p rotestan tyzm ie), p a tro logia zaś dołączon a do h i­
storii literatu ry chrześcijańskiej (kościeln ej) b ą d ź po prostu do h istorii
Kościoła. Pozbawiona statusu au tonom icznej nau ki p a tro lo g ia tra k to ­
w ana była jako nauka pomocnicza teologii, czego e fe k te m b yło m.in.
Por
Instrukcja
nr 8 Oczywiście, w prę może wchodzić rów n ież stanowisko
przeciwne, mteirrystyczne. niewłaściwie pojmujące żyw ą i podlegającą rozwojowi
Tradycje jako niezmienny monolit; w konsekwencji uprzedzenie do tak rozum ianego
dziedzictwa Tradycji skutkuje jej odrzuceniem jako zbędnego balastu (por.
Instrukcja
nr 10).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin