środki uzależniające.pdf

(51 KB) Pobierz
Farmakologiczne
środki
uzależniające – ich wpływ
na układ nerwowy
Wojciech Kozubski
Katedra i Klinika Neurologii, Uniwersytet Medyczny
im. K. Marcikowskiego w Poznaniu
Substancje wywołujące zmiany
świadomości
i zachowania:
zachowania
kulturowy/religijny charakter akceptacji
w niektórych społecznościach (Ameryka
Pd., Indie),
w większości krajów Europy i Ameryki Płn. –
potępienie społeczne i prawny zakaz
1
2
Zależność i tolerancja:
tolerancja
Zależność:
- przewlekła/okresowa intoksykacja,
- powtarzające się zażywanie leku,
⇓
potrzeba/przymus zażywania leku
⇒
zwiększanie dawki
⇒
zależność
fizyczna
i
psychiczna/psychologiczna
⇒
(warunki powstawania)
zespołu
abstynencyjnego
Zależność i tolerancja,
c.d.:
tolerancja
Tolerancja:
- (uzyskiwanie) coraz mniejszego efektu
farmakologicznego
⇐
ta sama dawka
środka
⇓
(przymus)
podwyższania dawki
3
4
Przeciwbólowe i narkotyczne
leki opioidowe:
opioidowe
Leki opiatowe (opiaty) – pochodne alkaloidów
opiumowych:
- morfina, etylmorfina, heroina
Opioidy:
- enkefaliny, endorfiny, dynorfiny
5
Leki opiatowe i opioidowe:
opioidowe
Głównie używane:
-
morfina, pentazocyna, petydyna:
legalnie
przepisywane analgetyki,
-
heroina:
nabywana (narkotyk uliczny),
często mieszana z
kokainą
6
Ostre zatrucie lekami
opioidowymi- objawy:
objawy
Pobudzenia ruchowe z euforią i/lub nastrojem
„gniewliwym” (dysforią),
Świąd
skóry, suchość w ustach ,
Mdłości/wymioty,
Zaparcie, zatrzymanie moczu
7
Ostre zatrucie lekami opioidowymi-
objawy fizykalne:
Obniżenie temperatury,
Zaburzenia oddychania: oddech fazowy,
Źrenice
wąskie (w gwałtownym
przedawkowaniu heroiny – szerokie)
⇓
śpiączka,
depresja oddechu, obrzęk
płuc
⇒
zgon
8
Ostre zatrucie lekami opioidowymi-
objawy fizykalne, c.d.:
Zatrucie zanieczyszczoną heroiną (z
pochodnymi pirydynowymi)
⇒
zespół
parkinsonowski: sztywność mięśni,
Leczenie:
- monitorowanie ciśnienia i oddechu,
- podanie naloksonu
9
Uzależnienie od
środków
opioidowych:
Szybka lekozależność,
Silna zależność psychiczna,
Szybki postęp tolerancji lekowej,
Heroina zanieczyszczona kokainą (narkotyk
uliczny): szybko powstająca zależność
fizyczna
10
Uzależnienie od
środków
opioidowych – zespół
abstynencyjny:
Początkowe: niepokój i dysforia,
(Gwałtowne) pocenie się i łzawienie, wyciek z
nosa,
(Po 2-3 dniach): kaszel, bóle mięśni, mdłości,
kurcze jelit
⇒
wolne stolce (biegunka)
Objawy utrzymują się około 10 dni,
Leczenie: metadon, klonidyna
11
Leki psychostymulujące:
Najpopularniejsze: amfetamina,
metamfetamina,
MDMA (pochodna metamfetaminy) –
extasy:
popularność ze względu na również
halucynogenny efekt,
(Względny) spadek popularności kokainy
12
Ostre zatrucie
środkami
psychostymulującymi:
Umiarkowane ilości:
↑
nastroju,
↓
uczucia
zmęczenia, usprawnienie wykonywania pracy
umysłowej,
Wyższe dawki: pobudzenie psychoruchowe,
dysforia, ból głowy,
Duże dawki: omamy/urojenia o treści
depresyjnej/prześladowczej
⇒
gwałtowność
zachowania, agresja
[część chorych:
↓
nastroju, senność]
13
Ostre zatrucie
środkami
psychostymulującymi, c.d.:
Zaburzenia ruchowe: tiki, ruchy pląsawicze,
(Możliwość) napadów padaczkowych
⇒
stan
padaczkowy [głównie po spożyciu
zanieczyszczonej kokainy]
↑
ciśnienia tętniczego, tachykardia,
źrenice
rozszerzone
14
Uzależnienie od
środków
psychostymulujących:
Zmiany charakterologiczne: brutalność
i bezkompromisowość w zaspokajaniu
potrzeb,
Omamy wzrokowe, dotykowe z towarzyszącym
lękiem,
Stany majaczeniowe, deliryjne, zespoły urojeniowe,
Zaburzenia popędu płciowego, impotencja
Brak zależności fizycznej: rzadki zespół
abstynencyjny
[wąchanie kokainy: brązowe zabarwienie
śluzówki
nosa
⇒
perforacja przegrody nosa]
Marihuana (haszysz):
Żywica
z konopi indyjskich,
Początkowe uczucie błogostanu
⇒
napady
paniki, barwne omamy
⇒
zanik poczucia
czasu i przestrzeni,
Silna zależność psychiczna i niewielka
fizyczna
⇒
rzadkość zespołu
abstynencyjnego
16
15
Inhalanty:
Pobierane wziewnie substancje: węglowodory
aromatyczne, azotany, N
2
O,
Podwyższenie nastroju, zaburzenia
koordynacji ruchowej, mowa zamazana:
wrażenie upojenia alkoholowego,
Duże dawki w krótkim czasie: omamy,
napady padaczkowe, zachłystowe zapalenie
płuc,
Przewlekle używanie: degradacja
intelektualna, uszkodzenie narządów
17
miąższowych
Związki psychozomimetyczne
(halucynogenne):
II rodzaje związków:
- związki wywołujące efekt
schizofrenopodobny: obfitość omamów
(wzrokowych), mały wpływ na
świadomość
i
pamięć – LSD, meskalina, psylocybina,
- związki wpływające na
świadomość
i
pamięć: ditran, butofenina, butoksamina
18
Ostre zatrucie
środkami
halucynogennymi:
Gwałtowne wymioty, zawroty głowy,
zaburzenia mowy, zaburzenia ostrości
wzroku,
Oczopląs, ruchy pląsawicze, tiki,
Objawy psychopatologiczne: iluzje, powidoki,
omamy wzrokowe
⇒
depersonalizacja,
rozciągłość czasu i przestrzeni,
19
Ostre zatrucie
środkami
halucynogennymi, c.d.:
Gwałtowność zachowań: agresja,
ambiwalencja, ambitendencja
⇒
tendencje
samobójcze,
Przyjęcie dużej dawki w krótkim czasie:
wzrost temperatury i ciśnienia tętniczego,
rozszerzenie
źrenic
(po czasie)
⇒
napady
padaczkowe,
śpiączka
20
Pośredni wpływ farmakologicznych
substancji uzależniających:
Udar mózgu:
- 12-30% udarów w grupie wiekowej 15 – 33 lata
(główny czynnik ryzyka udaru mózgu < 33 lat),
- najistotniejsze klinicznie – związki
psychostymulujące: amfetamina, kokaina,
extasy,
- główne mechanizmy – naczynioskurcz,
↑
ciśnienia
tętniczego, zapalenie naczyń w obrębie o u n,
- dożylne pobieranie zawiesiny rozkruszonych
tabletek
⇒
zator tętnic mózgu
21
Pośredni wpływ farmakologicznych
substancji uzależniających, c.d.:
Uszkodzenie rdzenia (mielopatia):
- najczęściej po spożyciu heroiny, (rzadziej)
– kokainy,
- niedowład kończyn dolnych ze
↑napięcia
mięśniowego, zaburzenia czucia i oddawanie
moczu,
- główny mechanizm -
↓ciśnienia
tętniczego
22
Pośredni wpływ farmakologicznych
substancji uzależniających, c.d.:
Uszkodzenie mięśni (miopatia):
- najczęściej po zażywaniu: heroiny,
amfetaminy,
extasy,
- ogólne osłabienie, bóle mięśni (kończyn,
obręczy miednicznej)
23
Pośredni wpływ farmakologicznych
substancji uzależniających, c.d.:
Uszkodzenie nerwów i splotów nerwowych:
- najczęstsze uszkodzenia: splot ramienny
(głównie: heroina),
- polineuropatia: drętwienia i zaburzenia
czucia dalszych części kończyn,
-↑ryzyka przy jednoczesnym spożywaniu
alkoholu
24
Bóle głowy a substancje
narkotyczne:
Marihuana:
-ból głowy o charakterze TTH w okolicy
czołowej, suchość w ustach, parestezje
twarzy, „nastrzykniecie” spojówek,
- marihuana
→
spadek napięcia
mięśniowego, rozszerzenie naczyń
[palenie marihuany łagodzi niektóre bóle głowy
25
Bóle głowy a substancje
narkotyczne, c.d.:
narkotyki sympatykomimetyczne:
amfetamina, metamfetamina, kokaina,
extasy:
- nagły ból w okolicy czołowej pojawiający się
w czasie zażywania narkotyku
(abstynencji ?),
- sympatykomimetyczne działanie
→
wpływ
26
naczyniozwężający,
Bóle głowy a substancje
narkotyczne, c.d.:
- objawowe bóle głowy przy zażywaniu
sympatykomimetyków (↑ RR +
naczynioskurcz):
a. SAH,
b. udar niedokrwienny,
c. zapalenie wsierdzia, mięśnia sercowego
27

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin