Jaki to grzyb Oznaczanie, zbiór, użytkowanie.pdf

(81615 KB) Pobierz
Klucz do oznaczania grup grzybów
Dolna
strona
kapelusza z blaszkami, blaszki
jasne
lub
ciemne, trzon
z
wyraźnym pierścieniem
~~::.ę oym~~,ru~•4i~kl•l••il'
y
ł
1
~
„
116-117
ciemnozarodnikowe
n·
bladozarodnikowe
łuseczkowate
Muchomory
bulwiaste,
muchomornice
s.268-281
118-119
„.
120
~
„.
121-130
lepkie
zamszowate
s.
131- I
35
grubotrzonowe
s.
136-149
szorstkotrzonowe
s.
150-153
jakby z blaszkami
s.
154
Dolna
strona
kapelusza
z
blaszkami, blaszki jasne, rzadkie,
woskowate
„w;';';'.~':rr
„
~:r,~1;f'
Wilgotnice~~
~
~
s.
165-169
Dolna strona
kapelusza
z blaszkami, blaszki
przeważnie
ciemne, u niektórych gatunków
młode
jasne,
później
ciemne;
trzon
bez strefy
pierścienia
lub ze
słabo
zaznaaoną
Dolna
strona kapelusza z
blaszkami, z niewielkimi
wyjątkami
kruche,
miąższ
nie
długowłóknisty
.~~~'~:.u
V
ę
„~:i'.'łii:·u
cui
~
f
11-31?
.
Czernidlaki
Wiośnianki
Zas
łonaki
8
lf
i
TY
y
!.!..
t:~~
~
~
rr
~
~
1
~
W!
~
Pieczarki
s. 282-290
Czubajeczki
s. 291-292
Czubajki
s.
293-296
Czubówki
s. 297
ZiamóWki,
aksamitki
s.298-299
s. 300
s. 301-304
kształtne
hełmówki
Płachetki
s.
305
s. 306-309
s. 310
4
9
Kolpdl
kruchaweczki
Maślanki
Łuskwiak
i
Strzępiaki
316-31~ 318-3~321-32T·
325-329
Lisówki
s.
345
Krowiaki
s.
346-347
Klejówki
s.
348-352
Dolna
strona
kapelusza z blaszkami, blaszki stosunkowo jasne, trzon
bez
pierścienia
s.
330-331
s. 332-344
1
u
ę
1t
~
~
u
u
.
1
M•jówki
~·w~~0··lf
~
~ ~
Pieprznikowate
Maczugokształtne,
Kolczaste
s.
353-361
łopatkowate
s. 366- 369
Twardówki,
rozszczepki
Boczniaki
Żagwiowate
s.
372-373~
s. 374-385
.203-~T205-211f„,.,T ~, _„?,_~
Lakówki
Lejkówki
gąsówki
Gąski
Podblaszki
•
~2-3~~
~70-3~
Próchnilce
s. 395
Gwiazdosze
s. 396-399
~
Sromotnikowate
s.
407-408
~
Twardziaki
s.256-257
Ciemnobialki
s. 235 _237
~
~
238-247
Wieruszki
s. 258-260
.
Pieniążki,
pieniążkokształtne
Twardzioszki,
pieniążnice,
u
~
~~:,~,;:
~
Gooj„ki,
stożkogłówki
s.262-263
Sadó k'
1
;
2 5
"
Łuskowce
s.261
Muchomory
prążkowane
s.264-267
y
g
Koraloksztaltne
s. 386-394
Truflokształtne
s.409-411
Smardze
Piestrzycowate
s.412-416
s.
418-421
g
~
Kurzawki,
purchawki
s.
400-406
Smardzokształtne,
miseczkokszta
ł
tne
w
~
.
Galaretowate,
śluzowce
s.
417, 422-427
Kubki
s.
428
s.
429-437
Treść
Przedmowa
. . . . .
.
. . . . . . . . . . .
.
Jak
posługiwać się tą książką
6
8
Przegląd
królestwa grzybów
. .
.
67
grzybów
.
.
.
.
.
76
.
Rozmnażanie się
Budowa
i
cechy rozpoznawcze
owocników grzybów
. . . . .
.
.
.
.
.
1O
Kapelusz
. .
. .
. .
.
. . . . . . . .
.
.
.
.
13
Trzon......
..
..........
....
Zarodniki
. .
.
.
.
. . . . . . . . . . .
.
.
Miąższ
.....................
Ochronne
osłony
m
łodyc h
grzybów
. . . .
.
. . . . . . .
Właściwy
20
26
26
Tworzenie
zarodników
przez
woreczniaki
i
podstawczaki
.
.
.
.
77
Różno
rod
noś
ć
zarodników
.
.
. . .
78
Rozprzestrzenianie
zarodników
.
. .
.
. .
. .
.
.
.
.
.
. . . .
78
Wzrost grzybów
. . .
. .
. . . .
.
.
.
. .
81
Znaczenie grzybów
dla
człowi
eka
.
. .
. . . .
. .
. .
. . .
.
.
85
Grzyby a
zwierzęta
31
zbiór grzybów
. . . . .
. 34
Jak zbieramy grzyby
. . .
.
. .
.
. .
34
. .
.
. .
.
. . .
.
.
88
Grzyby jako przenosiciele
chorób? ....................
35
Grzyby jako wzbogacenie
naszego
jadłospisu
. .
. .
.
.
.
.
.
.
.
89
Wartość
odżywcza
. .
.
. .
. .
.
.
.
.
90
Gromadzenie
się
w grzybach
substancji
szkodliwych
.
. . .
. .
. .
90
Przygotowanie grzybów
. . . .
. .
.
92
Własna
Jak
żyją
grzyby
.
.
.
.
. .
. .
.
.
. .
. . 38
Grzyby jako symbionty
. . . .
.
.
.
38
Grzyby jako
saprofity .
.
. .
. .
.
. .
39
Grzyby jako
pasożyty
. . .
.
.
. .
. .
40
Grzyby
i
drzewa, partnerstwo
. 41
Świerk
pospolity
.
. . .
. . . .
pospolita
. . .
.
. . . .
Sosna zwyczajna
. . .
. . .
.
Sosna
limba
. . . . .
. .
. .
.
.
Modrzew
europej
ski
. . .
.
.
Dą
b
szyp u
łkowy
.
.
.
.
.
.
. .
Buk zwyczajny
.
.
. .
.
. . . .
Grab pospolity
.
. . .
.
.
.
. .
Jesion
wyn ios
ł
y
.
. .
.
. .
.
.
Brzoza brodawkowata
. . .
Topola
osika
.
.
.
. . .
.
. . . .
Jod
ł
a
... ..
.....
... ..
...
..
... ..
... ..
...
..
... ..
.....
.....
.....
42
44
46
48
50
52
54
56
uprawa grzybów
.
. .
. .
. 97
Uprawa w
domu .
.
. . . . . . . .
.
. .
97
Uprawa w ogrodzie
. . . .
.
.
.
.
. .
97
Uprawiane grzyby ............
101
złota
Grzyby na
wagę
Trujące
trujące
........
I
07
substancje grzybów -
grzyby
..
..........
... I
08
58
60
62
Opisy grzybów
...............
116
Ochrona grzybów
w Polsce
...........
....
.....
438
Słowniczek
Gdzie znajdujemy grzyby -
biotopy grzybów .
.
.
. . .
.
. .
.
. .
.
64
Naturalne
stanowiska . .
. . . . .
.
.
64
Biotopy
powstałe dzięki
działalności
cz
łowieka
terminów mikologicznych
.....
439
Skorowidz nazw polskich
i
łacińskich
..................
441
5
. . . .
.
.
.
.
65
Zm iany biotopu
. . . .
.
. .
. .
.
.
.
. 65
Ochrona
grzybowisk
. . . . .
.
. . .
66
Przedmowa
W
książce
tej przedstawiam
miłośni­
kom przyrody
i
amatorom grzybobrania
ponad 300 ich gatunków
najczęściej
wy-
stępujących
w Europie
Środkowej.
Zbie-
racze-grzybów
znajdą
tu
wiele gatunków
jadalnych,
zilustrowanych i opisanych
wraz z
ostrzeżeniem
przed ich
trującymi
sobowtórami. Ale
uwzględniłem
również
najczęściej
spotykane
grzyby
trujące
i
niejadalne.
Po
czą
tkującym książka
ta
udzieli podstawowych informacji nie-
z
będnych
do
bezb
łędnego
i
szybkiego
oznaczenia
zbiorów. Wprawionym
i za-
awansowanym
umożliwi
ona
poznanie
niektórych rzadszych gatunków. W
czę­
ści wprowadzającej
omówione
zostały
szczegółowo
zarówno
właściwy
zbiór,
jak i przygotowanie potraw z grzybów
wraz z przepisami oraz sposoby
konser-
wowania. Jeden
rozdział
zawiera wiado-
mości
dotyczące
uprawy grzybów we
własnym
ogrodzie.
Grzyby
odgrywają ważną rolę
w
krąże­
niu
pierwiastków
w przyrodzie. Jedne
są
partnerami
określonych
roś lin
wyż­
szych, na
przykład
wielu drzew,
które
za-
opatrują
w
ważne związk
i
mineralne,
a
także
organiczne,
inne
żyjące
na
mar-
twych
szczątkach
roślinnych
przyczynia-
ją
się
do
rozkładu
materii
organicznej
i powrotu
składników
wyjś
c
iowych
do
obiegu,
jeszcze
inne
są
pasożytami.
Te
interesujące
ekologicznie
współzależno­
ści
oraz inne osobliwe
właściwości
zosta-
ły
omówione
szczegółowo
w
części
wprowadzającej
i
uwzględnione
w tek-
ście
.
Uwagi".
Sposób
użycia każdego
gatunku grzyba
jest
w partii opisowej
wyrażony
odpowiednim symbolem.
Znajomość
drzew
i
ich grzybowych sym-
biontów
może
być
istotną
pomocą
przy
ich oznaczaniu. Z
tego
względu
książka
ta podaje
charakterystykę najczęściej
6
PRZEDMOWA
spotykanych gatunków drzew wraz z ich
grzybowymi
partnerami.
Wszystkie
zdjęcia
w
części
opisowej
i
większość
w
części
ogólnej
zostały
wy-
konane
w warunkach naturalnych, na
poszczególnych
stanowiskach. Wybra-
no najbardziej
typowe
okazy, co
razem
z opisem
ułatwia
oznaczanie grzyba.
Trzeba
jednak
pamiętać, że wygląd
jego
owocnika
może zmieniać si ę
pod
wpły­
wem
fazy
rozwoju
i warunków
atmosfe-
rycznych.
Wskutek
zanieczyszczenia
środowi­
ska spowodowanego przez ludzi znacz-
nie
ucierpiały
lasy
wraz z
żyjącymi
w
nich
gatunkami grzybów.
Ich
wzajem-
ne
stosunki ekologiczne
często
ulegał
y
zakłóceniu,
a nawet
ca
łkowitemu
znisz-
czeniu. Wiele biotopów
padło
ofiarą
in-
tensywnej gospodarki
rolnej
i
leśnej.
Ubogie
łąki
są często
nawożone,
a
ob-
szary
bagienne
-
przenawoż
one
wsku-
tek rolniczego
użytkowania graniczą­
cych z
nimi terenów. Intensywna
gospo-
darka
leśna
ze
stałym
pozyskaniem
drewna,
nie
uwzględniająca
choćby
kil-
kuletniej
przerwy,
przyczynia
się
mimo-
wolnie do rozwoju
różnych
pasożytni­
czych gatunków
grzybów, a
jednocze-
śnie
ogranicza
biotop grzybów-symbion-
tów, których rozprzestrzenianie ulega
stałemu
zmniejszeniu.
Toteż
rzadkie
gatunki,
również
te
jadalne, powinny
znaleźć
- przynajmniej
u
„grzybiarzy"
-
dobrze
zasłużoną ochronę
i
unikną
ć
zbioru. W wielu
krajach
europejskich
znajdują się
one
na
liście
gatunków ob-
jętych ochroną prawną
(ca
łkowitą
lub
częściową). Jednakże działanie
per-
spektywiczne musi
polegać
na
otocze-
niu
opieką
biotopów,
gdyż
tylko w ten
sposób
można utrzymać różnorodność
gatunkową.
Gąska
krowia
(Tricholoma
uaccinum)
Za spontaniczne
podjęcie
się
przeglą­
du tej
pracy
chcę złożyć
serdeczne
po-
dziękowanie
panu J.
Breitenbachowi
z
Lucerny. Mikroskopowe
zdjęcia
na
stronach
14,
15,
17 i 19 wykonano ste-
reomikroskopem
firmy Leica AG, która
uprzejmie
i
bezpłatnie dostarczyła
sprzęt
i
udzieliła
odpowiedniego
popar-
cia.
Chcę
również
serdecznie
podzięko-
wać
Panu A. Rommlowi
z
Atelier
Foto-
grafii Profesjonalnej w Oensingen, który
udzielał
mi porad i
wykona
ł
kilka
zdję
ć
w studiu.
Dziękuję
również
m
ojej
Żonie
Susanne
i
naszemu Synowi za okazane
zrozumienie.
Na
zakończenie zaś
dzię­
kuję
wszystkim, którzy podtrzymywali
mnie
w mojej pracy.
Markus
Fluck
PRZEDMOWA
7
Jak
posługiwać się tą książką
znajduje
się
symbol
warto
ści
spożyw­
czej:
z
klucza na
początku
książki (wewnętrzna
strona
przedniej
okładki) możecie
ogólnie
scha
raktery-
zować
znaleziony grzyb. Na podstawie
kszta
łtów
owocnika
i
łatwo
dostrze-
galnych
cech
podzielono grzyby na
7
głównych
grup, które oznaczono
bar-
wami kodu. Opis ogólnych
cech
i
kontu-
ry
owocników
ułatwiają
zaliczenie do
głównej
grupy. W
j
ej
obrębie można
zali-
czyć
grzyb
na
podstawie konturu do na-
stępnej
grupy (z
odsyłaczem
do
stron).
Wszystkie
cechy
znalezionego
grzyba
trzeba
porównać
z tekstem opisu
i
zdję­
ciem. W rozdzia
le
"Budowa
i
cechy
roz-
poznawcze owocników grzybów" oraz
na
koń
cu
książki
(wewnętrzna
strona
tylnej
okładki)
są
one pokazane na
zdjęciach
oraz
na rysunkach
i
szczegółowo
obja-
śnione.
Korzystając
jadalny
I
I
~
I
Dalsze informacje
dotyczą
sposo-
bu
życia
grzyba.
Grzyby
dzielimy na:
współżyjące
z
roślinami
wyższymi
(grzy-
by mikoryzowe),
saprofity
{żyjące
na
martwych
szczątkach
organicznych)
i
pasożyty.
W
załączonyc h prostokątach
podano barwy
zarodników.
Sposób
życia:
Barwy
zarodników:
bia ł
a,
biaława
kremowa,
żó
łta
wa,
bladoochrowa
niejadalny
»
I
grzyb
mikoryzowy
różowa
trujący
I
~
I
śmiertelnie
trujący
grzyb
saprofityczny
ochrowa, oliw-
kowo-,
szaro-,
czerwonobrązowa
grzyb
pasożytniczy
purpurowo-
brązowa
,
diagnoza
w
książce
do oznaczania grzybów nie
może
jednak
zastąpić
równoległego
do-
świad czenia
,
które
zbieracz
grzybów
zdobywa dopiero
z
biegiem czasu.
Toteż
żywiąc
najmniej
szą
wątpli wość
co do
słuszności własnej
diagnozy przedstaw-
cie
ją
grzyboznawcy do powtórnego
oznaczenia.
W
wypadku
wątpliwym
nie
używajcie
tego
gatunku.
Obok
odsyłaczy
do
stron
zaznaczono
przyna
leżność
grupową
grzyba.
W
symbolach
i w
podtytule
"Wartość"
znajdziecie dane
co
do
wartości
spożyw­
czej
każdego
grzyba. Tylko
grzyby
do-
brze znoszone przez
organizm
ludzki za-
liczono
do jadalnych. W
grupie
.
grzyb
niejadalny"
znajdują się
również
grzyby
podejrzewane
o
trujące właściwości.
Je-
żeli
nie ma
innej
wyraźnej
wzmianki, da-
ne
dotyczą
tylko
grzybów
wystarczająco
długo
gotowanych.
Na
początku
szere-
gu symboli obok opisu
każdego
grzyba
Nawet
najdokładniejsza
fioletowa,
czarna
wymagania
co
do
siedliska
symbole.
Odpowiedni
biotop
jest zabarwiony, przy czym dany
grzyb
może
występować
w kilku
bioto-
pach:
przedstawiają
trzy
Różne
pod
drzewami
liściastymi
lub
na
drewnie
liściastym
I
~
~
I
pod
drzewami
iglastymi
lub
na drewnie
iglastym
na
ląkach
i
pastwiskach
(niezwiązany
zdrzewami)
~
~
JAK
KORZYSTAĆ
8
JAK
KORZYSTAĆ
9

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin