Wojskowe Biuro Historyczne - Bój na przedmościu Warszawy w sierpniu 1920 - Waligóra 1934.pdf

(33035 KB) Pobierz
STUDJA TAKTYCZNE Z HISTOR.JI WOJNY POLSKIEJ 1918 — 1921
ТОМ XIII
BÓJ NA PRZEDMOŚ
C
IU
WARSZAW
Y
W S I ERPNI U 1920 R.
OP RAC OWAŁ
MJ R.
BOLESŁAW
WALIGÓRA
WA R S Z A WA — 1934
WO J S K O WE
BI URO
H I S T O R Y C Z N E
g ł ó w n a
d r u k a r n i a
WOJSKOWA
WARSZAWA, PRZEJAZD 10.
ROZDZIAŁ I.
PRZYGOTOWANIA DO OBRONY W TRÓJKĄCIE
MODLIN — ZEGRZE — WARSZAWA.
W połowie lipca 1920 roku, jeszcze przed stoczeniem bitwy nad
Niemnem i Szczarą generał Sosnkowski, ówczesny wiceminister
spraw wojskowych, zajął się przygotowaniem wewnątrz kraju umoc­
nień polowych, któreby mogły służyć armjom jako oparcie na wypa­
dek dalszych niepowodzeń. W związku z powyższem generał Sosn­
kowski powołał do życia z dniem 15 lipca „Komitet Fortyfikacyjny“,
który miał przedstawić projekty umocnień.
W dniu 21 lipca odbyło się pierwsze posiedzenie członków Komi­
tetu, w którem wzięli udział generał porucznik de Hennig-Michaelis
jako, przewodniczący, generał podporucznik Malczewski — szef De­
partamentu II, generał podporucznik Wroczyński (mianowany
z dniem 17 lipca inspektorem robót fortyfikacyjnych), pułkownik
Prich — szef Oddziału I Sztabu Ministerstwa, major Wzacny —
przedstawiciel Oddziału III Naczelnego Dowództwa oraz major Oku-
licz — zastępca szefa Sztabu Armji Ochotniczej.
Komitet ten wybrał trzy pasy obronne, które widzimy na szkicu
Nr. 1, przyczem wysunął następującą zasadę1):
„Nie m ając dostatecznej ilości wojska do zajęcia ciągłych linij obronnych ani
czasu na ich wykonanie — umocnić przejścia przez przeszkody naturalne (rzeki,
bagna etc.), a na otwartych odcinkach zbudować węzły obronne, dające moż­
ność przejścia do kontrakcji; tak przygotowana pozycja będzie szkieletem ogól­
nego systemu umocnień, który wykończy stosownie do sił, środków i czasu —
zajm ująca je arm ja“.
Równocześnie Komitet uznał „za najbardziej nagłe“ podjęcie robót
„celem obwarowania obronnego trójkąta Warszawa—Modlin—Ze­
grze“ a to ze względu „na możliwość rejdów jazdy nieprzyjacielskiej“.
’) Arch. Wojsk., teka N r. 0205. Protokół Nr. 1 posiedzenia Komitetu F orty­
fikacyjnego z 21.Y1I—20.
№ój n a p r z e d m o ś c i u W a r s z a w y 1.
1
Zajmiemy się teraz bliżej zagadnieniem trójkąta Modlin—Zegrze—
Warszawa, które nas szczególnie interesuje. Wierzchołkami tró j­
kąta są twierdze Modlin — Zegrze — Warszawa, dwa zaś boki biegną
wzdłuż rzek Wisły i N arw i; nabiera on znaczenia strategicznego
z chwilą, gdy działania wojenne przenoszą się do wnętrza Polski.
Już w okresie wojen napoleońskich uwypukliła się wartość utwo­
rzonej wówczas twierdzy Modlin (1807-09), która wraz z Serockiem
oraz umocnieniami Pragi — stanowiły trójkąt strategiczny. Zna­
czenie jego polegało na obronie przejść przez Wisłę w wypadku utra­
ty Warszawy.
Znaczenie tych obszarów oraz wykonanych umocnień stałych nie
zmalało w późniejszych epokach
Z końcem XIX wieku Rosja, w związku z planami obrony na linji
Narwi i Wisły, przystąpiła do utworzenia rejonu warownego War­
szaw a— Modlin — Zegrze. Szczególne znaczenie posiadała twierdza
Modlin, położona przy ujściu Narwi do Wisły.
W toku rozwoju prac, związanych z obroną na linji Narwi i Wisły,
wysunęła się konieczność umocnienia wschodniej ściany rejonu wa­
rownego Modlin—Zegrze—Warszawa, a to ze względu na możliwość
przekroczenia przez nieprzyjaciela Narwi i Bu^u (powyżej Zegrza)
i zagrożenia rejonowi warownemu od północo-wschodu.
W związku z tem planowano wybudowanie fortów na linji zale­
sionych pagórków, ciągnących się od Zielonki przez Pustelnik i Ben­
jaminów do Borek. Linja tych fortów miała znaleźć oparcie na pół­
nocy o Zegrze, na południu zaś — o forty Wawer i Kawenczyn, które
z drugiej strony wiązały się znów z fortyfikacjami stałemi Pragi.
Nieco później zaprojektowano budowę fortów, które miały bronić
przepraw Narwi między Zegrzem a Modlinem i około roku 1904 roz­
poczęto budowę fortu Dębe.
Prace rosyjskie, związane z rejonem warownym Modlin—Zegrze—
Warszawa, spowodowały wybudowanie bogatej sieci dróg żelaznych
i bitych, z których wiele miało służyć potrzebom wojskowym.
Jednakże projekty rosyjskie nie zostały całkowicie urzeczywist­
nione. Po wojnie rosyjsko-japońskiej Rosjanie zmienili bowiem swoje
plany i zdecydowali się przenieść koncentrację swoich armij poza
linję twierdz Kowno—Grodno—Brześć. Z tych powodów zarządzono
zniszczenie fortów na linji Wisły i Narwi, z wyjątkiem fortów twier­
dzy Modlina.
W ostatnich latach przed wojną światową Rosjanie zniszczyli forty
okalające Warszawę i Pragę, wysadzili forty Wawer i Kawenczyn
2
Szkic N r. 1.
oraz inne na linji Narwi i Wisły. Pozostały natomiast w całości fo rty :
Benjaminów i Zegrze. Trzeba dodać, że tuż przed wojną Rosja po­
wróciła częściowo do dawnych planów, co jednak nie wpłynęło już
na stan fortyfikacyj stałych rejonu warownego Modlin — Zegrze —
Warszawa.
3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin