D. Sikorski - Chrystianizacja germańskiej Germanii od VI do początku IX wieku.pdf

(1228 KB) Pobierz
UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU
SERIA HISTORIA NR 226
Chrystianizacja Europy
I(ościół
na
przełomie
I i II
tysiąclecia
Redakcja
JÓZEF DOBOSZ, JERZY STRZELCZYK
WYDAWNJClWO
NAUKOWE
POZNAŃ
2014
ABSTRACT. Dobosz józeC Strzelczyk jerzy (eds).
Chrystianizrnja Europy.
Kościół
ll!l
przełomie
I
i
II tysiqclecia
p
he Christianisation o
f
Europe. 'I he Church at the '1\.zrn of the Second Millennium]. Wydawnictwo Naukowe
Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Adam Mickiewicz University Press). Poznaz\
2014. Seria
Historia nr 226. Pp. 292. ISBN 978-83-232-2842-4. ISSN 0554-8217. Polish text with English summar
ies.
'Ihis seminai book is an attempi to summarise and chart new directions in the on-going
hislorical de-
bale relating to t he formation and sp re ad of Christianity throughout t he European continen
t. 'l he authors
examine the processes of the emergence and consolidation of Christianity along with the
birth of the
foundations of t he institutional Clnzrch witl1in
Imperium Rommzum.
'!he qucstion o f t he Christia
nisation
of tribcs and t he cmergent barbarie states is also explored. '!he study covcrs subjects up to
the formation
o f medieval
Respub!iw Christimuz circa
1000, and, going beyond the issues of Christianity,
addresses also
issues appertaining to pagan rcligions in Europe and to other Christian denominations, judaism
and Islam.
józef Dobosz, jerzy Strzelczyk - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut
Historii,
ul.
Świ<;ty
Marcin 78, 6I-809 Poznaz\- Poland.
Recenzent: dr hab. Krzysz tof Skwierczyóski
~)
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
Wydawnictwo Naukowe UAM, PoznaiJ 2014
Praca naukowa finansowana w ramach program u Ministr a Nauki i Szkolnictwa
Wyższe
go
pod
nazwą
"Narod owy Program Rozwoju Humanistyki"
w latach 20 I 4-2019, nr projektu 0046/NPIU-13/I-I 11/82/2014.
r·f'Zt--\
!~~.!)
Hl\BODm·Jy
PiWGnAM
flOZWOJU HVr•1r'\I>Jl5TYY.1
Tłumaczenic
tekstów na
język
angielski: Agnieszka Tokarczuk
Fotografie na
okładce
i we
wnętrzu:
Piotr Namiot a
Projekt
okładki:
Ewa W<)SOwska
Redaktor: Ewa Dobosz
Redaktor techniczny:
Elżbieta
Rygielska
Łamanie
komputerowe: Reginaido Camma rano
ISBN 978-83 -232-2 842-4
ISSN 0554-8217
WYIMW NICTWO NAUKOWE UNIWI'RSYTETU IM. i\Ili\/vli\ MICKIEWICZA W
POZNi\N IU
61-701
POZNJ\Ń,
UL. FREDRY
!O
ww\v.prcss.amu.edu.pl
Sekretariat: te!.
(\J
829 46 46, faks 61 829 46 47,
c-maił: wydnauk~f•amu.edu.pl
Dział sprzedaży:
te!. 61 829 46 40, c-mail: prcssaDamu.cdu.pl
Wydanic J. Ark. wyd. 22,00. Ark. druk. l 8,25
DRUK l Ol'Ri\\V,\: EXPOJ., WJ.OC:Li\WEK, UL. BRZESKA •l
SPIS
TREŚCI
Wstęp
(JÓZEF DOBOSZ, }ERZY STRZELCZYK) ......................................... .........................
9
l.
PocZ<!tki i rozwój
chrześcijatistwa
w ramach Cesarstwa Rzymskiego
MARIA DZIELSKA
W krfgu problemów religijnych cesarstwa rzymskiego
.............................................
KAZIMIERZ lLSKI
19
37
Prawne aspekty chrystianizacji
Imperium Romanum ............................................
KS.
STANISŁAW
ADAMIAK
Dynamika ekspansji
chrześcijaństwa
w pierwszych wiekach
..................................
SŁAWOMIR
ERALEWSKI
49
"Pierwszeństwo
wynikajqce ze
starszeństwa"
-
administracja
Kościoła
w epoce
wczesnego
chrześcijaństwa
..........................................................................................
II. W
kręgu
judaizmu i islamu
61
RAPAŁ
WITKOWSKI
Tendencje prozelitystyczne w mozaizmie
ZDZISLAW PENTEK
SI
Żydzi
pod dominacje;
chrześcijan. Chrześcijanie
pod dominacje; islamu
...............
99
III. Pierwotne religie Europy
STANIStAW RosiK
Religionem lingua facit?
W sprawie paradygmatu etnicznego w studiach nad religie;
Słowian
i
Bałtów
...................................... ...................................................................
LESZEK P.
SŁUJ>ECKI
III
129
Cermarzowie
i
ich
pogańska
religia wobec
wpływów
obcych
...................................
G
Spis
treści
IV. Ekspansja
chrześcijml.stwa
poza
Imperium Romanu m
KRZYSZ TOP STOPKA
Armenia, Iberia, Albania Kaukaska, Persja, misje w Azji dalszej i Etiopii
JAN
PROSTKO-PROSTYŃSKI
149
161
183
Chrześcijaństwo
JERZY STRZELC ZYK
u Cermarulw na ziemiach
Imperiu m Romanu m ........................
Poczqtki
chrześcijarzstwa
w Irlandii
...........................................................................
MAKSYM ILIAN SAS
]ak z
pogańskiego władcy uczynić chrześcijańskiego
króla? Nawrócenie Ethclbcrta
z Kerztu i Edwina z Nortumbrii przez misjonarzy z Rzymu
....................................
DARIUSZ ANDRZE J SIKORSK I
193
231
Chrystianizacja
germańskiej
Germanii od VI do poczqtku IX wieku
....................
MACIEJ SALAMO N
jak
pozyskać
nowych wyznawców
chrześcijaństwa?
Poczqtki wschodniej i zachod-
niej misji we
wczesnośredniowiecznej "Młodszej
Europie"......................................
ADAM KRAWIE C
245
267
Cywilizacyjna i duchowa rola
MAREK
CETWIŃSKI
chrześcijaństwa
we wczesnym
średniowieczu........
Podsumowanie
........ ............... ......................................................................................
Wykaz
ważniejszych
285
291
skrótów ............................................................................................
Dariusz Andrzej Sikorski
Poznań
CHRYSTIANIZACJA
GERMAŃSKIEJ
GERMANII
OD VI DO
POCZĄ.TKU
IX WIEKU
Germania, w okresie antycznym
była
terminem geograficznym, odnosZ<}cym
się
do
terenów
położonych
na wchód od Renu, na
północ
od Dunaju, na wschodzie
sięgając
terenów
nadwiślaóskich.
To
ujęcie
funkcjonuje jeszcze na
początku
XI wieku, kiedy to
św.
Wojciech
urodził się
in partitJus Gerrnaniae,
a arcybiskupi Magdeburga starali
się
1
o prymasostwo Germanii, w
skład
której
miała też wchodzić
prowincja
gnieźnier1ska
W niniejszym artykule
interesować
mnie
będzie
Germania w
węższym
znaczeniu,
niejako w
cudzysłowie,
jako teren,
zamieszkały
przez ludy
germaóskojęzyczne,
które
później stanowiły część
Rzeszy niemieckiej. Ale
takźe
te tereny naddunajskie, które
pierwotnie
były częścią składową
imperium rzymskiego, ale po jego rozpadzie
zostały
zgermanizowane, a
późnoantyczne chrześcijaó.stwo
praktycznie
zanikło.
Chrystianizacja tych terenów
przebiegała
w trzech,
dość
jasno rozgraniczonych
etapach. W pierwszym okresie, który
można określić
jako przedbonifacjaó.ski, trwa-
jący
od VI do
początku
VIII wieku,
następowało
z jednej strony cofanie
się chrześci­
jaóstwa o genezie rzymskiej na dawnych terenach po rzymskiej stronie !im esu, które
były
w tym czasie stopniowo "barbaryzowane", a z drugiej bardzo powolne i niezorga-
nizowane przenikanie
chrześcijaóstwa
w
głąb
Germanii (Prankonia, Turyngia, Bawa-
ria, zachodnia Saksonia), która nie
zetknęła się wcześniej
z
chrześcijar1stwem.
Kolejny
etap
wiąże się
z okresem misji anglosaskich
zaczynających się już
w koócu VII wieku.
Postacią wybijająC<} się,
najbardziej
skuteczną, wpływową
i najbardziej
zaangażowa­
w rozprzestrzenienie
chrześcijaó.stwa był św.
Bonifacy, którego
śmierć
w 754 roku
koó.czy najbardziej efektywny czas misji anglosaskich. Jeszcze przynajmniej przez po-
nad dwie dekady po jego
śmierci
bardzo skuteczne na polu utrwalania zdobyczy mi-
syjnych
było
drugie pokolenie misjonarzy
wywodzących się
z
kręgu św.
Bonifacego.
Okres od przedostatniej dekady VIII wieku do kmka pierwszej
ćwierci
wieku IX to
H. Bcumann,
'J'heutonum nova metropolis. Studiw zur Geschicizie des l!rzbistums Magdeburg in ot-
tonischer Zcit,
hrsg. ). Krimm-Bcumann, Kóln-Wcimar-Wicn 2000, s. 183 nn.
1
/
l
Zgłoś jeśli naruszono regulamin