Inżynier Kolejowy 1926-10.pdf

(29469 KB) Pobierz
Rok 3.
Warszawa,
Październik
1926 roku.
NQ 10 (26}
INZYNIER KOLEJOWY
MIESIĘCZNIK POŚWIĘCONY
SPRAWOM KOLEJNICTWA l KOMUNIKACJI.
TREŚĆ:
S O M M A l RE:
Wyniki eksploatacji P. K. P. w r. 1925,
Walka z
Kontroler
drogo~y
odkształceniaqti
torowiskil n11 Iinji Zgierz-Kutno,
inż.
F. .Szmidt
czy
inżynier
inż
.
.S •
.Sztolcman.
inż.
11
W. Pl'Zedpelka.
.Czy nam potrzebna n11ukow11 organiz11cja pracy?•,
artykuł
zbiorowy.
O
gospodarczem
położeniu
austrjackich kolei
związkowych, inż.
H . .Sucbanek.
Koleje niemieckie w r. 1925,
inż.
J.
Sniecbowskl.
Co
przewożą
koleje polskie_.
inż.
·.s.
S
.
dystansowy,
Zest11wienie wyników eksploatacji kolei normalnotorowych zn11czenia
ogólnego.
Kronika.
pism.
Bibljografja.
Ze
Związk!l
Polskich
Inżynierów
Kolejowych.
Przegląd
Les resultats d'exploatation des chemins de fer de l'Et11t Polonais
en
'1925,
par l'ing
.S
.Sztolcman.
Moyens pour comb11ttre deformatlons de superstructure de la ligne
Zgierz·Kutno p11r l'ing.
F. .Szmidt.
En question de l'organisation de l'11dministration de la service de la
voie et de biitiments par l'ing.
W. P.
Avt>ns no1,1s
be~oin
de l'organisation scientifique de travail sur les
che'i nins de fer. Article· collective.
La situation economique des chemins de fer autrichiens par l'ing.
H• .Sucbanek.
.
Les chemins de fer de !'Etat d'AIIemagne en 1925, par mr.
J.
Snie-
cbowski.
Ce qui transportent les
·chemins
de fer polon11is
.
Table de resultats d'explo11tation des quelques reseaux des chemins
de ter en 1924.
Chronique.
Revue des journ11ux.
Bibliographi e
.
De l'union des lng(mieurs des chemins de fer polonais.
Wyniki eksploatacji Polskich Kolei
Państwowych
w 1925
r.
ln:t .
.S .
.Sztolcman.
1.
Długość
linji kolejowych.
a)
2.
Przewozy.
O
1)
2)
gólna
długość
linjl kolejowych eksploatowanych przez
Pań­
;>two
w d. 31 grudnia
wynosiła:
linji normalnotorowych. . . . . . . 16.997 km .
.,
wąskotorowych użytku
publicznego •
l. 766
Z ogólnej
długości łlnji
normalnotorowych
było:
Odziedziczonych po
państwach
zaborczych:
a)
państwowych
. .
.
.
.
. . .
. 15.256 km.
b) prywatnych eksploatowanych przez
Państwo
.
.
1.342
Wybudowanych przez
Polskę
.
399
KoleJe
normalnotorowe.
--~R~a~ze-m--.----1~6~.~9~9~7~km~.-
W liczbie kolei
państwowych
( 15.256 km.)
znajdują się
koleje na terytorj':lm woln,ego miasta
Gdańska
(140 km
.).
Z ogólnej
ilości
linji
wą.'skotorowych było:
l) ocjziedzfczonych po
państwach
zaborczych
1.653 km
.
113 km.
2) wybudowariych przez
Polskę
.
Razem.
.
1.766 km.
Prócz tego koleje
państwowe posiadają
702 km. linji
wą~kotorowych
gospodarczych tak,.
że
ogólna
ilość łlnjl
eks-
ploatowanych przez
Państwo wynosiła;
normalnotorowych
16.997 km.
wąskotorowych
.
2
.468
km.
Razem. . 19.465 km.
w tej liczbie linji normalnotorowych
.dviu
i trzy torowych 5.337 km.
Przeciętna dhigqść
eksploatacyjna linji normalnotorowych
w r. 1925
była
16.955 km.
Prócz linji kolej.owych, eksploatowanych prz.ez.
Państwo
było
w Polsce na
.31
grudnia
.1925
r. kolei
wąskotorowych
samorządowych
i prywatnych
użytku
publicznego:
l) odziedziczonych po
państwach
zaborczych.
1.323 km.
2) wybudowanych przez
Polskę
.
70 km.
~----------~~~~--
Razem .
1,393 km.
Ogólna
więc długośc
sieci kolejowej polskiej
wynosiła:
normalnotorowych
16.997 km.
wąskotorowych
.
3.861 km.
20.858 km.
Razem.
Ogólna
ilość
przewiezionych w roku 1925
podróżnych
162.603.691,
w
porówn
aniu
z r. 1924 (176.981.311)
zmniej-
szyła się
o 8°/
0 ,
a przebieg Ich 6.366.217.848
km.
(w r. 1924
6.903.648.230 km.)
także
o 80fo tak,
że
przebieg
przeciętny
jednego
podróżnego
39 km.
pozostał
bez zmiany.
W ogólnej
ilości
przebiegu
podróżnych było
I
klasy 0,50fo,
II
klasy 9,90fo,
III
i
IV
klasy 89,60fo.
Ilość
ogólna przewiezionego
bagażu
i
ładunków
nadzwy-
czajnych 142.300 tonn,
zmniejszyła
się
w porównaniu z r. 1924
( 182.692
t.)
o 220fo , przebieg ich jednak 23.271.776 km.
(w r. 1924 22.515.784 km.)
zwiększył
się
o 30fo.
Ilość
ogólna przewiezionych
ładunków pośpiesznych
i zwy-
czajnych 52.467.869 tonn,
zmniejszyła się
w porównaniu z r.
1924 (53.718.675 t.) o 20fo, przebieg ich jednak 10.983.194.024
km. (w r. 1924 10.262.209.167 km.)
zwiększył się
o 70fo.
Ogólne zmniejszenie
się ilości
przewozów wszystkich
trzech kategorji
było
skutkiem przesilenia gospodarczego, wy-
wołanego
wprowadzeniem w Polsce od
początku
roku 1924
stałej
waluty i
wzmożonego
przez nieurodzaj tego roku. Znacz-
ne
zwiększenie
przebiegu
łaciunków
pomimo zmniejszenia ich
liości, było
spowodowane
głównie zmianą
kierunku
'przewozu
węgla,
który stanowi na polskich kolejach
przeszło połowę
wszystkich przewozów. Od
połowy
1925 r. Niemcy zaprze-
stały zupełnie nabywać
w Polsce
węgiel,
którego poprzednio
spożywały około
500.000 tonn
miesięcznie.
Polska
znalazła
dla swego
węgla:
nowe rynki zbytu przez porty
bałtyckie:
Gdańsk
l
Gdynię, chociaż
w mniejszej
ilości,
ale ze znacznie
większym
przebiegiem, który od polskiego
zagłębia węglowe­
go do Niemiec
wynosił kilkadziesiąt
km., a do portów
bał­
tyckich
przeszło
600 km.
Ogólna
ilość
,
przewiezionych
ładunków
gospodarczych
5.895.551 tonn
zmniejszyła się
w porównaniu z rokiem 1924
(6.134.000
t.)
o 40fo, przebieg ich jednak 1.226.430.366 (w r.
1924- 750.118.724 km.)
zwiększył się
o 63.50fo.
Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/
268
INŻYNIER
KOLEJOWY
N~
10
Ogólna
ilość
wagonów
naładowanych
i
przyjętych
z
ła­
dunkiem od kolei obcych (z zagranicy) 4·.346.252
zmniejszyła
się
w porównaniu
z
1924 r. ( 4. 790.436) o 90fo. Zmniejszenie
ilości
wagonów,
naładowanych
na stacjach P
.
K.
P. (3. 797.202
w r. 1925 i 3.870.900 w r. 1924)
wyniosło
tylko 20fo, przy-
jętych zaś
z
zagranicy (odpowiednio 549.050 i 919.536)-400fo.
Z
powyższych
danych
widać, że
polskie koleje
przewożą
pr
z
ewa
ż
nie ładunki własne
,
a przywóz z zagranicy
i
tranzyt
s
ą
znikome (w 1925 r. 130fo ogólnej
ilości
przewiezionych
wagonów).
Przeciętny
przebieg jednego
pasażera był większy
ani-
w Niemezech i
Austro-Węgrach,
-ale
znacznie mniejszy
aniżeli
w Rosji Europejskiej,
zaś
przebieg
przeciętny ładun­
ków dwa razy
większy, aniżeli
w Niemczech i Austro-
Wę­
grach l dwa razy mniejszy
aniżeli
w Rosji.
Stosunek procentowy
przewo~u ładurików
do przewozu
pasażerów
w Polsce
był zbliżony
do Niemiec i Austro-
Wę­
gier, lecz znacznie mniejszy,
aniżeli
w Rosji Europejskiej.
żeli
4.
b)
K
oleje
wąsko torowe.
Ilostan taboru.
Ogólna
ilość
przewiezionych
podróżnych
1.241.762 l ich
przebieg 29.637.767 w
poró~·naniu
z rokiem 1924 (1.076.634
i 26.919.710)
zwiększyły się
odpowiednio o 15 l 100fo.
Ogólna
ilość
przewiezionego
bagażu
l
ładunków
nadzwy-
czajnych 1.166 tonn l ich przebieg 43.428 km. w porównaniu
z r. 1924 (1.075 i 35.040)
zwiększyły się
odpowiednio o 8
240/o ·
Ogólna
ilość
przewlezionych
ładunków pośpiesznych
i zwyczajnych 3.456 638 i ich przeb
ieg
63.180.396 km., w po-
równaniu z r. 1924 (3.286.459 i 57.670.535)
zwiększyły się
odpowiednio o S l
iOOfo.
Na kolejach
wąskotorowych nastąpił wi ęc
wzrost prze-
wozów wszystkich kategorjl.
Ogólna
ilość
przewlezionych
ładunków
gospodarczych
70.979
zmniejszyła się
w porównaniu z r. 1924 (83.575 t
.)
o
15
°/~,
a przebieg ich (1.569.641 w 1925 r. i 2.316.080
w r. 1924) o 320fo.
Ogólne dane o ilostanie taboru na 31 grudnia 1925 ro-
ku w porównaniu z ilostanem na kolejach
państw
zaborczych
w 1911 r.
podane w
następującej
tablicy 2. ej.
TABLICA 2.
os
....
WYSZCZEGÓLNIENIE
.
"'
.,
....
POLSKA
t)
>.
os ""
·~o
o "'
~Ul
"'
z
e
.,
~~
....
.,.
"'
"'
364
14,7
327
13,1
7.946
317,8
'
o
>.
.... ....
Parowozy
na 100 km .•
Wagony osobowe
na 100 km
.
Wagony towarowe .
na 100 km
.
.
. .
.
.
16.990 27,579 11.105
5.120
46,9
30,7
25,8
30,1
21.289 62.371 23.447
9.013
106,1
53,0
38,4
54,5
409.338 637.357 252.631 133.053
73,9
108,4
78,3
58,8
3.
Gęstość
i
ogólny charakter przewozów.
W
następującej
tablicy 1-szej
przedstawione dane
o
iloś.ci pasażero~kilometrów
i tonno-kilometrów
ładunków
na
kilometr eksploatowanych llnji w r. 1925, a dla porównania
te same
ilości
z czasów przedwojennych ( 1911 r.) dla kolei
Rosji Europejskiej, Niemiec l Austro-
Węgier,
w których obec-
ne koleje polskie
stanowiły część składową.
TABL!CA
1.
os
...
.
.,
POLSKA
>.
WYSZCZEGÓLNIENIE
"'
"'
Z danych tablicy 2-ej
widać, że uposażenie
polskich ko-
lei w tabor na km. jest
większe, aniżeli było
w Austro
-
Wę­
grach, pri\wie takle jak w Rosji l tylko mniejsze od Niemiec.
Jeżell
jednak
porównaĆ'
Ilostan taboru z
ilością
przewozów na
km.
wskazaną
w tablicy l-ej,
.
to
okaże się, że
Polska w 1925
r.
miała
nadmiar taboru,
wywołany nieosiągnięciem
spodzie-
wanej
Ilości
przewozów, wskutek ogólnego przesilenia gospo-
darczego. Nadmiar taboru w okresach zmniejszonego ruchu
był
odstawlony do rezerwy, tak,
że
w
rozporządzeniu
eksploa-
tacji
była
zawsze tylko
ilość
taboru
niezbędna
do wykonania
przewozów.
Najwięks
z
a ilość
wycofanego
_
z obiegu zdrowego
taboru
dosięgła
1.340 parowozów i 34.000 wagonów towaro
·
wych. W liczbie parowozów odstawionych do rezerwy, znacz-
na
część
starych typów,
podlegających
stopniowemu spisaniu
z inwentarza
.
·
~o
Vl
...
os ""
~Ul
o
z
58.817
e
.,
t)
~~
..
"'
....
.,.
'
o
>.
....
....
5.
16.997
2.468
1.242
296
12
24
państwa
Stan taboru.
e
ksploatacyjna
km
..
.
.
.
.
.
.
Ilość
prze
wiezionych
po-
dró
ż
nych
tys. •
.
Przebieg
podróżnych
mil. km
.
.
·
Przebieg
podró
ż
nych
·
na km. tys .•
Prze
ciętny
przebieg po-
dró
ż
nego
km. .
.
.
Ilość
przewiezionych
ła­
dunków
(z
włączeniem
gospodarczych)
tysię-
cy ton n
..
.Przebieg
ładunków
mil
tono-km
..
Przebieg
ładunków
na
km
.
tys. ton-km
.
Przeciętny
przebieg la·
dunków km
..
Stosunsk
iloś
c
i
tonno-
km
.
do
pasażero
.
km
.
Długość
55.404
42.970
202 872 1.613 977 384.673 162.604
24
.392
440
120
41.706
709
26
13 924
324
36
6.366
375
39
244.062
5ó.251
1.015
437
2,3
592.531 213.235
61 109
1.039
103
1,5
24.971
581
112
1,8
58.364
12.209
718
209
1,9
3.538
64,75
26
18
2,2-
Stan taboru pozostawionego pierwotnie w Polsce przez
zaborcze
był
bardzo
zły. Ilość
chorych parowozów
w r. 1920
stanowiła
42,5°/
0
ilości
ogólnej, a wagonów oso-
bowych 27,30fo. Warsztaty· dla naprawy taboru w b. zaborze
rosyjskim
były
w czasie wojny w
przeważnej cz ęści
zniszczo-
ne i
część
napraw trzeba
było
pierwotnie
oddać
fabrykom
zagranicznym. Stopniowo przez
odbudowę
warsztatów
znisz-
czonych l
budowę
nowych,
zdolność
naprawcza
s
i
ę
z
w
i
ększyła,
procent chorego taboru
się
z
mniejszył
,
a do tego zmniejszenia
przyczyniło się poważn
i
e
otrzymanie z repartycji od Niemiec
i Austrjl
części
taboru w stanie
używalnym
l
zakup nowego
taboru
począkowo zagranicą,
a potem
ju
ż
wyłącznie
w n9wo-
powstałych
fabrykach
własnych,
ze
współczesnem
spisaniem
z inwentarza jednostek nie
nadających się już
do naprawy,
Na 31 grudnia 1925 r.
ilość
chorego taboru
wynosiła:
paro-
wozów 16,48°/
0
,
wagonów osobowych 18,17°/
0
i
wagonów to-
warowych 9,31
°/
0
Z
powyższego
zestawienia
widać, że gęstość
przewozów
na polskich kolejach normalnotorowych w r. 1925
była już
większa, an
tżeli
na kolejach
austrjacko-węglersklch
przed woj-
ną,
ale znacznie mnl"ejsza,
aniżeli
na kolejaco:h Rosji Europej-
skiej i Rzeszy Niemieckiej.
6.
z
w
pracą
Praca taboru.
Ogólne dane o pracy taboru w 1925 r. w porównaniu
taboru na kolejach b.
państw
zaborczych
podane
następującej
tablicy 3-ej:
Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/
INŻYNIER
TABLICA
3.
KOLEJOWY
TABLICA 4.
269
WYSZCZEGÓLNIENIE
.
o
....
ni
III
.,
::l
POLSKA
>.
(,)
"
·
ni
~o
'
III
...
tt::lll
z
53.990
37.903
91,893
1.755
970
2.725
.,
E
WYSZCZEGÓLNIENIE
Przebieg
pociągów:
a) ruchu osobowego tys. km.
141.377 450.381 169.226
b) • towarowego •
211.053 275.926 130.067
c) wszystkich
• •
352.430 726 307 299.293
dzienna
ilość
na km.
a) ruchu osobowego.
b)
towarowego
c) wszystkich
.
pociąga-km
.
Przeciętna
7,0
10,4
17,4
21,0
12,9
33,9
10,8
8,3
19,1
8,7
6,1
14,8
1,9
1,1
3,0
z
tt::lll
<~
~---------------~------:------:------:------:~---
9.696
Ogólna
ilość
personelu tys.
408
186
4,5
711
12,1
10,9
12,6
9,5
1,8
na km.
na l
0.000
pociągo-k
m.
16,5
20,2
13,6
19,7
9,8
na
1.000.000
osio-km. wa-
23,4
33,3
33,3
39,7
gonów.
59,1
na
1.000.000
pasażera
-
km
.
i
1.000.000
tonno- km
.
ła­
8,6
6,9
10,5
10,0
47,0
dunku.
Przy porównaniach
ilości
personelu na kolejach
należy
się liczyć
z
gęstością
dokonywanej pracy, albowiem nie ulega
wątpliwości, że
przy
wlększem
jej
zgęszczeniu
na
tę samą
ilość
jednostek pracy,
może wystarczyć
mniejsza
Ilość
pracow-
ników.
jeżeli przyjąć
za
gęstość
pracy
Ilość pasażero-km.
i tonno-km.
według
tablicy 4-ej, to
można przedstawić
te da-
ne fla
następującym
wykresie: (Wykres Nr. l, str. 270).
Chociaż
wykres ten, jako
nieuwzględniający całego
sze-
regu innych warunków, od których
zależy ilość
personelu, nie
upoważnia
do wyprowadzenia z niego wniosków natury ogól-
niejszej, stwierdza jednak,
że Ilość
personelu na polskich ko-
lejach nie przekracza norm przedwojennych b.
państw
za-
borczych.
f
-~
(/)
i
g-
...
::l
POLSKA
>.
o
.2
e
(,)
....
'
o
>.
...
III
"'
<>'
...
Przebieg parowozów:
a) w poc. ruchu osobow.
tys. km.
. •
.
.
.
.
b) w poc. ruchu towarow
.
tys. km
..
c) bez
pociągów
.
d) wszystkich.
Stosunek procentowy prze
·
biegu parowozów bez po-
ciągów
do ogólnego prze-
biegu
.
Przebieg osi wago-
nów w poc.:
a) w ruchu osobowym
·
mil.
'km
..
b) w ruchu towarowym
mil. km
..
c) wszystkich mi. km ..
Przeciętny skład pociągów:
144.654
220 623
129.660
494.937
54 383
38.860
34.654
127.897
1.762
988
615
3.365
26,2
27,1
18,3
4.995
15.909
20.904
35,3
75,4
59,3
173
4,9
267
3,54
8.775
21.646
30.421
19,5
78,5
41,9
93
4,8
221
2,82
2.957
9.294
12.251
17,5
71,5
l 412
3.270
4.682
26,1
86,3
76,2
-
-
8.
Wyniki finansowe eksploatacji.
a)
Koleje
normalnotorowe.
a) ruchu osobowego osi
b) " towarowego
,
.
c) wszystkich
.
,
Przeciętna
ilość
podróż-
40,9
82
4,7
51,0
118
4,7
28,0
17
-
nych w
pociągu
ruchu
osobowego
Przeciętna
ilość
podróż­
nych na
bowego
wagonu oso-
tonn
ła­
dunku w poc. ruchu to-
warowego
Przeciętna ilość
tonn
ła­
dunku ila
wagonu to-
warowego
Przeciętna ilość
192
2,69
322
3,73
65
Z danych tablicy 3-ej
widać, że
wyzyskanie wagonów-
osobowych
(przeciętna ilość podróżnych
na
oś)
jest takie sa-
me, jak
było
w
państwach
zaborczych przed
wojną,
zaludnie
nie
pociągów
osobowych
większe aniżeli
w Niemczech i Aus-
tro -
Węgrzech
i mniejsze
aniżeli
w Rosji wskutek
różnego
składu pociągów.
Przeciętny naładunek
'
pociągu
towarowego
na polskich kolejach
był
znacznie
większy, aniżeli
w b.
pań­
stwach zabórczych przy nieznacznem
zwiększeniu
jego
składu,
co
zostało osiągnięte
przez znaczne
zwiększenie przeciętnego
naładunku
na
wagonu towarowego, pomimo tego,
że
prze-
bieg osi wagonów towarowych
próżnych stanowił
39°/
0
prze-
biegu ogólnego.
7.
Ogólna
ilośc
Personel.
personelu na polskich kolejach w porówna-
niu z
Ilością
na kolejach b.
państw
zaborczych przed
wojną
wskazana jest w
następującej
tablicy 4-ej, przyczem prócz
zwykłych
mierników (na km. na 10.000
pociągo-km.
l 1.000.000
oslo-km. wagonów) wprowadzono miernik dokonanej pracy
pożytecznej (pasażero-km.
i tonno-km.
ładunków), przyjmując
przypuszczalnie,
że
l
pasażero-km.
=
l tonno-km.
ładunków*.
Z danych tablicy 4-ej
widać, że Ilość
personelu na pol-
skich kolejach
·
normalnotorowych na mlernlkl pracy taboru
(pociągo-km.
i osio-km.) jest
większa aniżeli
w b.
państwach
zaborczych, w odniesieniu jednak do dokonanej pracy
poży­
tecznej
(pasażero-km.
l tonno-km.
ładunków)
jest
już
mniej-
sza
aniżeli
w Austro-
Węgrzech
przed
wojpą.
*)
Koszt
własny
przewozu l tonno-km.
ładunków
na polskich ko-
lejach
=
kosztowi przewozu
1,11
pasażera-km.
W
następującej
tablicy 5-ej
przytoczone dane o do-
chodach l wydatkach eksploatacji za rok 1925 w porównaniu
z r. 1924 (str. 271).
Z danych tablicy 5-j
wida:ć
przedewszystkiem,
że
wyni-
ki finansowe eksploatacji polskich kolei w r. 1925
były
gor-
sze,
aniżeli
w r. 1924. Wprawdzie dochód wskutek
podwyżki
taryf
zwiększył się
o 103,7
miłj. zł.,
ale wydatki
zwiększyły
się
o 170,2 mllj.
zł.
tak,
że
c7,ysty dochód z 73,5 milj.
zł;
w 1924 r.,
spadł
w 1925 r. do 7 miljonów
zł.
a
współczyn­
nik eksploatacji w 90,7
podniósł się
do 99,2. Tak znaczne
pog.orszenłe
jest jednak pozorne i wynika ze zmiany
systemu
zarachowania kosztów nabycia
.
nowego taboru. Do 1925 r.
koszt ten
był
zalic-zany do wydatków nadzwyczajnych l nie
obciążał budżetu
eksploatacyjnego, od tego
zaś
roku wydatki
na kupno taboru, nabywanego na
zamianę
taboru spisywanego
z Inwentarza z powodu
niezdatności
do dalszej
służby,
zali-
czono
już
do wydatków eksploatacyjnych. Na kupno nowego
taboru w 1925 r. wydano 52,6 milj.
zł.,
to jest prawie 80°/
0
różnicy między
czystym dochodem 1924 l 1925 r.
Gdy
ogół
wydatków eksploatacyjnych w 1925 r.
zwięk­
szył się
w porównaniu z r. 1924 o 240fo, jeden tylko wyda-
tek na
służbę parowozową,
jak
widać
z tablicy 5-ej, zmniej-
szył się
o 6,5°/
0 •
Zostało
to
osiągnięte
przez zmniejszenie
rozchodu
węgla
dla parowozów. Rozchód ten
wynosił·
w roku
1924
__:_
96 kg, na 1.000 tonno-km. brutto, a w pierwszem
półroczu
1925 r.
spadł
do 74 kg.
W
spółczynnik
eksploatacji
był
w r. 1925 (a
także
w r.
1924) bardzo wysoki w porównaniu z b.
państwami
zabor-
czemi, w których on w r. 1911
wynosił:
w Rosji Europejskiej
59, w Niemczech 65 i w Austrjl 73. Jest to po wojnie zja-
wisko ogólnoeuropejskie, z którego dopiero niektóre
państwa
zdołały się otrząsnąć.
W celu
oświetlenia
go na polskich ko-
lejach
.
można przytoczyć następujące
dane.
Przeciętny
dochód z przewozów przed
wojną wynosił
we frankach
złotych:
w Rosji
Europ.
Z
t
pasażera-km.
. . . centirnów
l tonno-km . .
·
• . •
Złoty
w Niem-
czech
3,20
4,36
w
Austrii
3,56
4,49
2,20
3,47
polski w pierwszej
połowie
1925
r.
był
równy
frankowi szwajcarskiemu, od l!pca
zaczął spadać
i
przeciętny
kurs jego w grudniu za l 00 fr. szwajc.
wynosił
l 7 5, l 7
zł.
Przeciętny
kurs za
cały
rok
był
112,25.
jeżeli przeciętny
Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/
270
INŻYNIE~
KOLEJOWY
ll"'
Wykres Nr 1
o
llo~
r.·
p
e
r.Jon~
l
u.
na.
1,0
0
\J
.OOO
pasai.erojkm
L
ronnj'K11'\,
llusć
t';lsi~c':l
l'"'"su-
.i<:r
o;
Knt.
l
tonn/Km
/"'Q
krY\
'2
(!\
Wykres Nr 2
<.l>..._
o
o
Po·.r«i~tn~
~
....
«)
«)
•ro
.
Q.ocl]od.
·
k
1rt
t
p
u
sQ.i~ro
S
a
n
t;".
w
o
P,· z~c
i
ętn!i
p
r.<eb
i<?
g
po.sQiero
-
krn
·
.....
<.D
\!)
")"'l
er.
o
C'<
:To
"'
~
"'
-z:
d
·
-.
d
:.
·
~
c:
o..
l
~
·.:;;-
o
et:
d
Wykres Nr
J
Pne<<~trt~
d.oc(lo<t
~
1ł011IIO
·
I<m.
f
cu;ł.unkow
5
QnL
brn'l!l{<lci14nkó>.>
-
l<m. o
~~
·
ledęt",
prll?btE'.9
....
c:ot
...
-~
o
Cli
....
C'(
Q
oJ
:1l
d
f
d
"'
z
";,
-"'
e
:s
u.
o
~~
er
o
Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/
M lO
------------------ ~--~--~--~-
l N
Ż
Y N- I ER
K O L E
J
O_ Y
W
-~~--~--~-----------------------
271
dochód z przewozów, wskazany w tablicy 5-ej w groszach
przeliczyć
_
a franki
złote,
to otrzymamy:
n
'
za l pasazero-km. 3,70 centima
"
za l tonno-km.
4,13
TABLICA
5.
r. 1925 w porówn.
z 1924
1925 r
.
1924 r.
wit:~:ej
l
mniej
tysit:CY
złotych
WYSZCZEGÓLNIENIE
Dochody
Z przewozu osób
.
.
n
baga~u
ładunków
przesyłek
gospodarczych
Inne dochody. . . • • • . •
Dochody z
przedsiębiorstw
pomoc-
niczych
*)
·.
Razem
264.939 223.235
13.627 17.810
510.743 454.565
32.327 22.128
69.912 45.162
-
41.704
-
-
4.!83
-
56,178
10.199
24.750
-
-
-
24.974
24.974
891.548 787.874 103.674
--
-
Wydatki
Słu~ba
/
centralna
drogowa.
stacyjna .
handlowa.
konduktorska
trakcyjna.
parowozowa
wagonowa
warsztatowa. .
elektrotechniczna.
-
sanitarna.
zasobów.
Wydatki '?fSpólne
Urządzenia
humanitarne .
Przedsiębiorstwa
pomocnicze
.
.
.
.
.
.
.
.
.
~
·-
.
27.774 22.676
148.165 110.480
98.322 80.587
32.056 26.962
63192 51.481
19.246 16.674
132.617 141.893
15.520 12.452
229.035 146.694
'
i0.250
8.071
6.979
'6.872
8 641
6 714
59.623 44.004
33.151 21.943
-
16 827
5.098
37.685
17.735
5.094
11
.711
2.572
-
-
-
-
-
dochodu z przewozów jest wogóle
zależna
od
przeciętnej odległości
przewozu (patrz tablica 1),
a mianowicie ze z
większeniem się odległości
zmniejsza
się.
Zal eżność
tego czynnika wskazana ,jest na
następujących
dwóch
wykresach;
N2
2 dla
pasażerów
i
N2
3 dla
ładunków
(str. 270).
Z
powyższych
wykresów
widać,
ze
przeciętny
dochód
z jednego
pasażera-km.
na polskich kolejach i
ltezwzględny
i w
zależności
od
odległości
przewozu
był większy, aniżeli
w b.
państwach
zaborczych,
zresztą
w porównaniu z Austro-
Węgrami
nieznacznie (o 40fo).
Przeciętny
dochód z jednego
tonno-km.
ładunków był bezwzględnie niższy aniżeli
w Niem-
czech (o
SOfo)
i w Austro-
Węgrzech
(o 8°/o),
zależnie
jednak
od
odległości
przewozu w porównaniu z
Rosją był większy.
Co
się
tyczy wydatków eksploatacji, to z przeprowadzo-
nych przez prof. A.
Wasiutyńskiego obliczeń
wynika,
że
ogól-
ny koszt eksploatacji w
zależności
od
rzeczywiście
dokonanej
pracy jest obecnie na polskich
-kolejach
o 650fo
większy
ani-
żeli był
przed
wojną
na kolejach rosyjskich.
Odpowiada to
mnięjwięcej
ogólnemu wzrostowi
drożyzny.
Zmniejszenie
się
więc
wydatków ekploatacji I doprowadzenie ich do norm przed-
wojennych
może być osiągnięte,
stopniowo w
miarę
powrotu
całego życia
gospodarczego do warunków normalnych.
Jeśli
koszta eksploatacJi
wzrosły
znacznie w porówna-
niu z przedwojennemi, a dochody
zostały
utrzymane w gra-
nicach przedwojennych, to
współczynnik
eksploatacji musi
być
wysoki.
Wielkość przeciętnego
-
3.068
82.341
2
.179
107
1.927
15.619
11.208
9.276
--
-
-
-
-
b)
Koleje
wąskotorowe.
-
16.827
-
-
-
Razem
-Czysty
dochód
Współczynnik
884.571
714.330 170.241
6.977
99 2
73.544
90,7
46.844
9,37
0,19
43,98
42.472
8,50
0,17
38,~3
eksploatacji
.
..
.
8,5
5.739
0,33
-
66 567
-
Dochody i wydatki kolei
wąskotorowych
w r. 1925, w po-
równaniu z r. 1924
wskazane na
następującej
tablicy 6-ej.
Z
powyższych
danych
widać, że
wyniki finansowe eks-
ploatacji kolei
wąskotorowych
w
r. 1925 pomimo zmniejsze-
nia
się
dochodów
były
lepsze
aniżeli
w 1924 r. Straty zmniej-
szyły się
do nieznacznej sumy 262 tys.
złotych
a
współczynnik
eksploatacji do l 02.
TABLICA
6.
.
Wyniki
Dochód na km.
.
52.583
zł.
na
l
pociąga-km.
. .
9.70
na
l
osio-km. wagonów •
0,19
na 1.000
pasażero
- km.
+
1.000 tonno-km.
ładunk.
zł.
48,00
Wydatki na km.
zł.
52.172
na
l
pociągo-km.
.
"
9,63
na
l
osio-km. wagonów •
_
0,19
na 1.000
pasażera-km
.
+
1.000 tonno-km.
ładunk.
zł.
47.62
Przeciętny
dochód z przewozu jed-
nego
pasażera-km
..
gr.
4~16
jednego tonno-km.
bagażu
58.56
ładunków.
4,65
przesyłek
gospo-
darczych
gr.
2,64
.
.
.
-
-
--
4,02
9.700
1,13
0,02
9.29
-
0,93
-
-
-
-
-
-
.
.
.
WYSZCZEGÓLNIENIE
r. 1925
w
porówri
1925 r
.
1924 r.
- --
z 1924
mniej
Wi<':Cej
l
tysięcy
złotych
-
20.54
.
.
.
.
.
3,23
79,10
4,43
2,95
-
-
Dochody
Wydatki
Straty
'
13.321
13.583
eksploatacji
l
14.248
15 593
-
-
-
·
--
927
2.010
1.083
7,4
0.22
-
0,31
Współczynnik
l 345
2621
109,4
102,0
*)
Dochody
wydatki przedsi<":b.
pomocni~zych
w 1925
r.
włączone
do dochodów i wydatków eksploatacji.
Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/
Zgłoś jeśli naruszono regulamin