NOWY
KOMENTARZ BIBLIJNY
Zespół redakcyjny
ks. Antoni Paciorek (KUL) - przewodniczący ks. Roman Bartnicki (UKSW), ks. Tadeusz Brzegowy (PAT),
ks. Antoni Tronina (KUL), ks. Julian Warzecha (UKSW)
KSIĘGA BARUCHA
WSTĘP
PRZEKŁAD Z ORYGINAŁU KOMENTARZ
Michał Wojciechowski
Profesor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
ŚWIĘTY PAWEŁ
Od dwudziestu wieków Kościół wiernie podejmuje Chrystusowe wezwanie: „Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu!" (Mk 16, 15). Czyni to na różne sposoby, w trosce, aby słowo Boże, które „trwa na wieki" (por. Iz 40, 8; 1 P 1, 23-25), rozszerzało się w świecie i rozsławiało (por. 2 Tes 3, 1).
To misyjne zadanie w sposób szczególny podejmują uczeni, którzy zgłębiają treść Objawienia z wiarą, a równocześnie w oparciu o głęboką wiedzę w różnorakich dziedzinach, od historii, archeologii i etnografii, poprzez hermeneutykę i językoznawstwo, do teologii biblijnej zapoczątkowanej przez Ojców Kościoła i nieustannie rozwijanej na przestrzeni wieków. Cieszę się, że polskie środowiska biblijne włączają się w ten nurt, podejmując inicjatywę opracowania nowej serii komentarzy do ksiąg Starego i Nowego Testamentu. Ufam, że stanie się ona zachętą i pomocą do pełniejszej „zażyłości z Pismem Świętym" (por. DV 25) ha ziemi polskiej.
Wiem, że inicjatywa ta jest w pewnym sensie kontynuacją prac zmarłych już Profesorów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego: Stanisława Łacha, Eugeniusza Dąbrowskiego, Feliksa Gryglewicza i tylu innych, którzy wnikliwą wiedzą i szczerą troską o integralność wiary dobrze zasłużyli się biblistyce w Polsce.
U progu tej nowej pracy całego środowiska biblistów polskich pragnę przypomnieć to, co wielokrotnie mówiłem, że egzegeza jest taką dyscypliną nauki, która wymaga z jednej strony zastosowania właściwych jej metod badawczych nie związanych bezpośrednio z teologią, a z drugiej domaga się głębokiej wiary w Chrystusa, Syna Bożego, w którym Objawienie dokonało się w pełni. Wówczas studium Pisma Świętego nie jest tylko suchą analizą historyczną, literacką czy strukturalną tekstu, ale odkrywaniem najgłębszych treści, jakie dzięki natchnieniu Ducha Świętego zechciał Bóg przekazać człowiekowi. Jak mówiłem podczas spotkania z Papieską Komisją Teologiczną w 1991 roku, „Lud Boży potrzebuje takich egzegetów, którzy z jednej strony bardzo uczciwie będą wykonywać swą pracę naukową, z drugiej, nie zatrzymają się w połowie drogi, lecz przeciwnie, będą kontynuować swe wysiłki aż do pełnego ukazania skarbów światła i życia zawartych w świętych Pismach, tak aby pasterze i wierni mieli do nich łatwiejszy dostęp i obficiej korzystali z ich owoców" (11.04.1991).
Niech Chrystus, Słowo Boga, udziela światła Ducha Świętego, aby Jego natchnienie towarzyszyło zgłębianiu tajemnic Objawienia i było rękojmią przyszłych owoców w sercach tych, którzy korzystać będą z tego dzieła.
Autorom Nowego Komentarza Biblijnego, Czytelnikom, a także wydawnictwu Edycji Świętego Pawła z serca błogosławię.
Watykan, 11 lutego 2005 r.
Pamięci Ojca Świętego Jana Pawła II
który umiłowaniem i znajomością Bożego natchnionego słowa
stał się dla nas i dla wielu
Nauczycielem i Przewodnikiem
na drodze odkrywania skarbów zawartych w Biblii
Autorzy serii i Wydawca
OD ZESPOŁU REDAKCYJNEGO
Jeśli chcesz znaleźć źródło, musisz iść do góry... Gdzie jesteś, źródło?... Gdzie jesteś?...
Jan Paweł II, Tryptyk Rzymski
Prawie 50 lat temu środowisko biblistów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego zainicjowało wydawanie serii obszernych komentarzy do wszystkich ksiąg Pisma Świętego. Od tamtych czasów wiele zmieniło się zarówno w obszarze ogólnokościelnym, jak i w samej egzegezie. Do korzystnych zmian w obszarze ogólnokościelnym należy zaliczyć pojawienie się wielu doskonale przygotowanych teologów biblistów w różnych ośrodkach naukowych w Polsce. W samej natomiast egzegezie jesteśmy świadkami zaistnienia nowych kierunków, nowych metod i nowych prężnych ośrodków badawczych. Jest rzeczą oczywistą, że w takiej sytuacji opracowanie nowych komentarzy biblijnych stało się wymogiem chwili.
Niniejsza seria komentarzy, Nowy Komentarz Biblijny (NKB), jest owocem współpracy ośrodków lubelskiego, warszawskiego i krakowskiego, a także innych środowisk teologicznych w Polsce. Mając na uwadze szeroki krąg odbiorców -nie tylko biblistów i teologów, ale także innych uczestników procesu ewangelizacji - przygotowywane komentarze będą unikać nadmiernego przeciążenia szczegółami dla specjalistów. Z drugiej strony dołożymy starań, aby komentarze były metodycznie wszechstronne, uwzględniające filologię, analizę literacką, historię powstawania tekstu, tło historyczne i archeologiczne, teksty paralelne biblijne i pozabiblijne. Poszczególne tomy odznaczać się będą podobnym układem, zachowując jednak charakter autorski.
Jako Zespół Redakcyjny, w imieniu Autorów oraz Wydawcy ośmieliliśmy się prosić Ojca Świętego Jana Pawła II o błogosławieństwo dla rozpoczętego dzieła, a także o pozwolenie na dedykowanie całej pracy Jego Osobie. Sądziliśmy, że będzie to odpowiedni sposób podkreślenia znamiennej „biblijności" całego Jego nauczania. Pragnęliśmy także gorąco, aby w rzędzie wielu naszych rodaków, wyrażających najgłębszą cześć dla Ojca Świętego, nie zabrakło biblistów polskich.
„Jeśli chcesz znaleźć źródło, musisz iść do góry...". Słowa Ojca Świętego niechaj wolno nam będzie odczytać także w ten sposób, że praca egzegety biblisty jest w pewnym sensie „drogą do góry": przynosi radość, ale i kosztuje sporo trudu. Wymaga trudu zwłaszcza wtedy, kiedy chce się ową drogę wyrównać i uczynić łatwiejszą dla innych. Otóż taka właśnie jest intencja Autorów niniejszej serii. Nie oznacza to, że trud wspinaczki będzie zupełnie obcy Czytelnikom. Ale nieobca będzie także - jak ufamy - radość z powodu przebywania w bliskości Źródła, „które jest" (por. Wj 3, 14).
W uroczystość Objawienia Pańskiego 2005 roku
WYKAZ SKRÓTÓW
1. Teksty źródłowe i przekłady biblijne
BP
Biblia Poznańska
BŚP
Biblia [Edycji] Świętego Pawła
BT
Biblia Tysiąclecia
LXX
Septuaginta
2. Apokryfy Starego Testamentu
4Ezd lHen Jub ListAr 3Mch 4Mch PsSal WnbMojż
= 4 Księga Ezdrasza Księga Henocha etiopska (= HenEt) Księga Jubileuszów List Arysteasza 3 Księga Machabejska 4 Księga Machabejska Psalmy Salomona Wniebowzięcie Mojżesza
3. Pisma z
Qumran
4QapJerE 4QDibHam HQPsa
Apokryf Jeremiasza E (= 4Q389a) Słowa ciał świecących (= 4Q504) Zwój Psalmów a (= 11Q5)
4. Pisarze
żydowscy
Józef Flawiusz Ant. Antiguitates Iudaicae Bell. De bello Iudaico
5. Pisarze
greccy i rzymscy
Babrios Fab.
Fabulae iambicae
WYKAZ SKRÓTÓW 12
Cyceron
ND
De natura deorum
Diodor Sycylijski
Bib.
Bibliotheca historica
Herodot
Hist.
Histońae
Horacy
Sat.
Satirae
Plutarch
Mor.
Moralia
6. Ojcowie Kościoła i pisarze kościelni
ConstAp
Constitutiones apostolicae
Arnobiusz
Adv. gen. =
Adversus gentes
Atanazy
Ep. fest. =
Epistulae festales
Atenagoras z Aten
Supp.
czes3