Charaktery 2014.11.pdf

(17940 KB) Pobierz
Cena 12,50 zł (w tym 8% VAT). Nakład 69 500 egz.
Więcej na: www.ebook4all.pl
NR 11 (214). LISTOPAD 2014. Rok XVIII. Ukazuje się od 1997
Skąd wiemy,
co jest dobre
SPECJALNIE DLA NAS:
IGNACY KARPOWICZ o tym,
kto może mieć czyste sumienie
90
JONATHAN HAIDT
o intuicjach,
które mówią, czego robić
nam nie wolno
30
W cyklu Mistrzowie
polskiej psychologii
BOGDAN WOJCISZKE
Extra
Na 16 stronach
dodatkowe treści
multimedialne
dostępne
w rozszerzonej
rzeczywistości
Bloguj
na zdrowie
36
Wychowanie
bez toksyn
54
W pułapce
zadanioholizmu
50
Przełom
w terapii autyzmu
70
Więcej na: www.ebook4all.pl
R Z E C Z Y
Więcej na: www.ebook4all.pl
P I E R W S Z E
Edyta Chachulska
„Powiedz
mi – zapytał Staś – co to jest
zły uczynek?
– Jeśli ktoś Kalemu zabrać krowy –
odpowiedział
[Kali]
po krótkim na-
myśle – to jest zły uczynek.
– Doskonale! – zawołał Staś.
– A dobry?
Tym razem odpowiedź przyszła bez
namysłu: – Dobry to jak Kali zabrać
komu krowy.”
Niech rękę podniesie ten, kto nie zna
tego fragmentu i kto przy nim się nie
zaśmiał. I niech rękę podniesie ten,
kto nie pomyślał o Kalim z dobrot-
liwą wyższością, przekonany o włas-
nej doskonałości moralnej. Ciekaw
jestem, ilu z nas, ludzi dorosłych
i z bagażem różnorodnych przeżyć,
wciąż tak reaguje na powyższą scenkę
z klasyki polskiej literatury.
Ale ciekawi mnie też, kto pamięta
o zdaniu, które podsumowuje roz-
mowę Stasia i Kalego? Brzmi ono
tak: „Staś
był zbyt młody, by zmiar-
kować, że podobne poglądy na złe
i dobre uczynki wygłaszają i w Eu-
ropie – nie tylko politycy, ale i całe
narody”.
Bardzo bliskie jest to zdanie
temu, co ponad sto lat później profe-
sor Bogdan Wojciszke napisał w tek-
ście „Skąd wiemy, co jest dobre”, który
otwiera ten numer „Charakterów”:
„
Jesteśmy hipokrytami, ale zręcznie
udajemy szlachetnych i cnotliwych.
Tak zręcznie, że potrafimy zwieść
nawet samych siebie”.
Co więcej, jak
twierdzi Profesor, przekonanie, że
nasze decyzje związane ze sferą mo-
ralności zawsze są głęboko przemy-
ślane i możliwie najlepsze, nie ma
właściwie uzasadnienia: „Badania
pozbawiają nas złudzeń: w ocenach
moralnych często kierujemy się intui-
cją, idąc za emocjami, bezwiednymi
skojarzeniami i sygnałami z ciała. Te
zaś są różne u różnych osób, co nie-
uchronnie prowadzi do rozbieżności
ocen i sporów moralnych. Często też,
częściej niż chcielibyśmy przyznać,
kierujemy się prywatą, własnym in-
Co jest dobre
Wciąż uczymy się moralności, powoli
przybliżamy się do jej postaci idealnej.
Piotr Żak
w czasach inkwizycji budzi dzisiaj
naszą odrazę, niewolnictwo napawa
nas grozą, przemoc wobec dzieci spo-
tyka się z potępieniem i odrzuceniem.
Z drugiej jednak strony wciąż zastra-
szająco dobrze ma się przekonanie
„Kto nie z nami, ten przeciw nam” czy
dzielenie świata na „nas” i „onych”.
Co więc robić? Profesor Haidt nie
ma wątpliwości: „Poszukiwanie
uni-
wersaliów i wspólnego gruntu wcale
nie pomoże nam żyć w zgodzie. Dużo
ważniejsze jest, by zrozumieć różnice,
przyzwyczaić się do nich i szanować
odmienność poglądów”.
No i mamy też parę rzeczy niezmien-
nych. Dla pisarza Ignacego Karpo-
wicza przynajmniej „dobro
jest nie-
zmienne. Jest jakiś niezmienny rdzeń,
choć różnie nazywany przez ludzi.
Czymś absolutnie podstawowym
w tym rdzeniu dobra jest pozwala-
nie innym ludziom, by podejmowali
decyzje, które mnie nie dotyczą”
(„Po
anulowaniu nieba i piekła…”).
I tego się trzymajmy...
PIOTR ŻAK
jest redaktorem magazynu
„Charaktery” i redaktorem naczelnym
„Psychologii w Szkole”.
teresem. W końcu to, co służy nam,
jest z samej swej istoty moralne. Ale
zawsze potrafimy to uzasadnić do-
brem ogólniejszym. Wiele wysiłku
wkładamy w swoistą promocję siebie
jako człowieka prawego i uczciwego”.
Jak to więc z nami jest? Jesteśmy
moralni czy nie? Nieco otuchy w tej
kwestii wlewa w nasze serca profesor
Jonathan Haidt: „Ludzie
w dawnych
czasach też prezentowali etykę troski
i sprawiedliwości. Właściciele niewol-
ników z amerykańskiego Południa
w prywatnych listach ujawniali cza-
sem, że według nich niewolnictwo jest
złe. Jednak do czasu, kiedy społecznie
skonstruowany nakaz moralny spra-
wił, że osoby czarnoskóre zaczęły być
traktowane jako pełnowartościowe
istoty ludzkie, a nie jak zwierzęta, te
reakcje moralne mogły być »przysy-
pane« innymi sposobami rozumie-
nia i interpretowania sytuacji. Na
tym polega postęp moralny: na na-
dawaniu nowych ram powszechnym
poglądom, tak by ściślej powiązać
obecne już praktyki z fundamentami
moralnymi”
(„To kwestia smaku”).
Zatem wciąż uczymy się moralno-
ści, powoli przybliżamy się do jej po-
staci idealnej. Palenie ludzi na stosie
CHARAKTERY
•
LISTOPAD 2014
3
Więcej na: www.ebook4all.pl
NA STRONIE AKADEMII MOŻECIE
ODKRYĆ DLA SIEBIE E-KURSY:
WŁASNYM GŁOSEM
Agata Kołodziejczyk-Stryjek
& Jolanta Mieczkowska-Luto
> Trening oswajania nieśmiałości
> Wideo: autoprezentacja, inicjatywa, mocne strony
Akademia Charaktery
Zamienia
bogactwo wiedzy
psychologicznej
w praktyczne
umiejętności.
ZNAJDŹ CZAS
Agata Kołodziejczyk-Stryjek & Jolanta
Mieczkowska-Luto
> Twój mentalny organizer
CYKL: AKADEMIA KARIERY
> Dla profesjonalistów: psychologów i trenerów,
pedagogów i nauczycieli
> Szkolenia certyfikowane
> Bestseller: INTERWENCJA KRYZYSOWA w szkole
Twoja Psychologia
na co dzień
Eksperci
podpowiadają,
jak sobie radzić
z codziennymi
wyzwaniami.
OSWOIĆ STRES, ODNALEŹĆ SPOKÓJ
Adriana Klos
> Osobisty program oswajania stresu
> Relaksujące wizualizacje i treningi oddechowe
Sztuka Dobrego
Życia w pigułce
Interaktywne
treningi inspirują
do rozwoju
i poszukiwań.
PROJEKTOWANIE KARIERY
Katarzyna Ledwożyw
> Jak wybrać dobry zawód
CYKL: SZTUKA DOBREGO ŻYCIA
dr Ewa Woydyłło
> Jak żyć dobrze z własnym Ja
> Jak poprawić relacje z najbliższymi
Oferta kursów Akademii jest stale poszerzana
– wychodzimy naprzeciw Waszym oczekiwaniom
i potrzebom. Znajdziecie nas na
www.akademiacharaktery.pl
Partner Akademii Charaktery:
Więcej na: www.ebook4all.pl
NA TEMAT
20 SKĄD WIEMY, CO JEST DOBRE
Jesteśmy przekonani, że potrafimy racjonalnie wybrać to,
co jest właściwe i dobre. Czy na pewno? Bogdan
Wojciszke wyjaśnia, jak dokonujemy ocen moralnych.
Jonathan Haidt porównuje intuicje moralne do kubków
smakowych znajdujących się na języku.
30 TO KWESTIA SMAKU
WART OŚCI
PRAKTYCZNIE
36 W SIECI WSPARCIA
Czy prowadzenie bloga może pomóc w radzeniu sobie
z frustracją, smutkiem i lękiem – sprawdza Amy Novotney.
40 SPOSÓB NA RAKA
Eric Greenleaf opowiada, jak osobiste doświadczenie
choroby pomaga mu w pracy z pacjentami
nowotworowymi.
44 UTAJONY PROBLEM
Seksoholik nie bełkocze ani nie wymiotuje – pisze
Marta Kołacka. Jak go zatem rozpoznać?
48 INNYMI OCZYMA
Jak wyzwolić kreatywność – radzi Bast Kast.
50 W PUŁAPCE ZADANIOHOLIZMU
O rodzicach i dzieciach w zadanioholicznym świecie
pisze Piotr Fijewski.
54 WIELKI RODZIC PATRZY
Przed nadopiekuńczością i nadmiernym kontrolowaniem
dzieci ostrzega Katarzyna Klimek-Michno.
Okładka: Maja Witecka
zdjęcia: Corbis; shutterstock.com
JAK CO
MIESIĄC
6
NAGRODA TEOFRASTA
9
PSYCHOWIEŚCI
58
WASZE SPRAWY
61
KRZYSZTOFOWICZ
86
KTO, CO, GDZIE, KIEDY
89
MARUSZEWSKI
100
AWDIEJEW
101
MAKSYMIUK
102
SOBOLEWSKA
103
GADACZ
104
BORTNOWSKA
105
MĄDZIK
106
KARPOWICZ
108
KIOSQUE
114
SZKOŁA FOTOREPORTAŻU
116
ZAPISKI Z CODZIENNOŚCI
118
POCZTA POETYCKA
119
LISTY
122
CICER CUM CAULE
90 PO ANULOWANIU
NIEBA I PIEKŁA...
Ignacy Karpowicz zastanawia się,
co to znaczy być dobrym
człowiekiem.
96 PYTANIE O SENS
Odpowiedzi na to pytanie szuka
Brad Warner.
98 JENTYK
Jacek Wojtysiak przedstawia
filozofa Kubusia Puchatka.
LABORATORIUM
62 BIOLOGIA WOLNOŚCI
Wolf Singer opowiada, czym jest wolność
i odpowiedzialność z perspektywy neurobiologa.
68 MÓZGOWA MAPA
Szczepan Grzybowski wyjaśnia, na czym polega odkrycie,
za które przyznano w tym roku Nagrodę Nobla.
70 MALI ODKRYWCY BLIŻEJ EMOCJI
Jak dzieci z autyzmem mogą uczyć się wyrażania
i rozumienia emocji – opisuje Agnieszka Rynkiewicz.
74 PARANOJA NASZA POWSZECHNA
Lyn Ellett i Tim Wildschut twierdzą, że tendencje
paranoiczne wcale nie są rzadkością u zdrowych osób.
78 FIRMOWA PŁEĆ I SZCZĘŚCIE
Kto – mężczyźni czy kobiety – ma więcej satysfakcji
z pracy? Sprawdza Agnieszka Lipińska-Grobelny.
82 WYSOKI, WYŻSZY, NAJWYŻSZY
Marcin Chrzanowski i Justyna Szymańczyk analizują,
jakie znaczenie w ocenie atrakcyjności ma wzrost.
ELEMENTY
INTERAKTYWNE:
wzbogacające treść artykułów:
7, 10, 23, 24, 27, 33, 69, 73, 81, 110, 115, 122
reklamy:
29, 77, 95, 107
CHARAKTERY
•
LISTOPAD 2014
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin